Muristek
FİLİZ KATMAN (1*)
Fahrettin Altun’un Küresel Belirsizlik Çağında İstikrarlaştırıcı Güç: Türkiye başlıklı çalışması, Türkiye’nin yakın tarihine bir bakış açısı sunmasıyla öne çıkan kitaplardan birisi olarak karşımıza çıkmakta. Yazarın girişte belirttiği ‘Batılılaşma’ meta anlatı ifadesi ile çizilen çerçeve öne çıkıyor. Kitabın ayırt edici özelliklerinden birisi de yazarın 2000’lerin başında Türkiye’nin “dışarıdan yönlendirilen, krizlerle uğraşmaya devam eden bir ülke mi yoksa biriken sorunlarına yapısal çözümler bularak uluslararası arenada varlık ve iddia sahibi bir aktör mü olacağı” sorusuna cevap niteliğinde bir eser olma iddiası. Kapsamlı önsöz ile başlayan kitapta çözümün siyaset üretme meselesi olduğuna vurgu yapılarak ‘kurumsallaşma arayışındaki dönüşümün dış politikaya yansımalarının’ ele alındığı belirtilmektedir. Giriş bölümünde ifade edilen ‘belirsizlikler sarmalı’ ifadesi durum tespiti içermesi açısından isabetli bir ifade olarak karşımıza çıkıyor. Güncel ve de uzun vadede önemini kaybetmeyecek gibi görünen tematik konular üzerine yazılmış bölümlerle devam ediyor.
Giriş bölümünü takip eden “Uluslararası Toplumun Kalkınma Yardımlarındaki Başarısızlığı” isimli birinci bölümde tüm dünyayı derinden sarsan koronavirüs salgınına da değinerek mukayeseli bir şekilde insani yardımlar konusunda Türkiye’nin sergilediği başarılı performansın temel unsurlarını ele almasıyla öne çıkarken yapılması gerekenlerle ilgili bir sonuç kısmıyla geleceğe de işaretler bırakıyor. “Uluslararası Kurumların İflası” isimli ikinci bölüm ise yakın dönemde yaşanmış uluslararası krizlerde Birleşmiş Milletler başta olmak üzere uluslararası ve/veya bölgesel örgütlerin performansını ‘İsrail-Filistin ihtilafı, Suriye İç Savaşı, NATO, Küresel Sağlık Krizi’ başlıkları altında ele alırken ‘Türkiye’nin Reform Önerileri’ başlıklı sonuç bölümüyle yine geleceğe ışık tutmaktadır. Üçüncü bölüm olan “Dünyadaki Kronik Çatışmalar” başlığında ise ‘Kıbrıs, Suriye, Irak, İran, Libya, Ukrayna’ özelinde Türkiye’nin izlediği dış politikayı ele almaktadır. Dördüncü bölüm ise “Radikal Milliyetçilik, Popülizm ve İslamofobi’nin Yükselişi” başlığında kullandığı ’21. Yüzyılın Kanseri’ ifadesiyle önemli bir konuya parmak basarak durum tespiti yapmaktadır. Sonuç bölümünde ‘uluslararası sistemin mevcut haliyle bölgesel çatışmalar, göç ve küresel eşitsizlikler gibi nispeten tanıdık meydan okumalara ilaveten siber suçlar, uzayı toprak olarak sahiplenmek için verilen mücadele, iklim değişikliği, çevre felaketleri ve bulaşıcı hastalıklar gibi yeni tehditler ile mücadele etmek için yetersiz olması nedeniyle ihtiyaç duyulan reformların geciktirilmesi hem insanların tehlikelerle karşılaşma ihtimalini hem de çekilen sıkıntıların dozunu artırdığı’ belirtilerek ‘küresel güç dengesinde yaşanan değişimler neticesinde yeni iktidar merkezlerinin oluştuğu’na dikkat çekilerek ‘dünyanın lojistik açıdan ek kritik konumlarından birine sahip olan Türkiye’nin bu durumunun aynı zamanda bölgesel çatımalar, göç ve istikrarsızlık gibi baskı unsurlarını da beraberinde getirdiği’ne dikkat çekilerek ‘Türkiye’nin yaklaşık yirmi yıldır küresel iş birliği ile uluslararası düzene yönelik reformların savunucusu olduğu’ ifade edilmektedir. Bu dengeli bakış açısı kitabın Türkiye’nin bu konumuyla hem fırsatlara hem de tehditlere açık olduğunun altını çizmektedir. ‘Türkiye’nin uluslararası düzenşn etkinliğini ve önemini artıracak somut teklifleri kayda geçirmesi’ ile kitap hem günümüze hem de geleceğe ışık tutma gayesini taşımaktadır.
Yazarın önsözde belirttiği “Türkiye as a Stabilizing Power in an Age of Turmoil” adıyla Washington D. C. ve Londra’da yayınlanan kitabın genişletilmiş Türkçe versiyonu olarak kitap yabancı dilde yayınlanan bu tür kitapların Türkçe’ye de kazandırılması hususunda da önemli bir açığı doldurmaktadır.
(1*) Dr. Öğr. Üyesi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler (İngilizce) Bölümü Erasmus+ Koordinatörü; Enerji Politikaları ve Piyasaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü