Muristek
Yurt içinden ve dışından konunun uzmanı on üç araştırmacının katılımıyla, 26-27 Mayıs tarihleri arasında dört oturum halinde gerçekleşecek sempozyumdaI.Dünya Savaş’ı şartlarında Van’da yaşanan katliam, yıkım ve işgal tüm boyutlarıylaele alınarak alandaki son araştırmalar tartışılacak.
Sempozyumun açılışınabir video mesaj ile katılanTBMM Başkanı Sayın Prof. Dr. Mustafa Şentop,konuşmasında;Osmanlı topraklarında, Anadolu Ermenilerinin tıpkı diğer milletler gibi Türklerle birlikte uzun yıllar boyunca barış ve huzur içinde yaşadıklarını, hatta Ermeni toplumunun büyük çoğunluğunun yüksek seviyede ekonomik ve sosyal şartlar altında yaşamlarını idame ettirdiklerini hatırlatarak Ermeni çeteler tarafından başlatılan isyanlar neticesinde iç huzurun sağlanması ve masum insanların canlarının korunması yönündeki zaruretten dolayı alınan tehcir kararına "soykırım" demenin mümkün olmayacağına vurgu yaptı.
Ecdadımızın; o günün koşullarında bilfiil devam eden bir isyana ve artarak süren katliamlara karşı alınan bu son derece meşru ve makul kararı uygularken dahi yüce gönüllülükten, haktan, adaletten ve merhametten taviz vermediklerinin altını çizenTBMM Başkanı Şentop, Ermenilerin ise bütün söylemlerini neredeyse 'Türk düşmanlığı' üzerine kurduklarını ve sözde bir 'soykırım' mağduriyeti ithamıyla birçok devletin desteğini aldıklarını kaydetti. 1948 Soykırım Sözleşmesi'ne göre söz konusu suçun yalnızca yetkili bir mahkeme tarafından hüküm altına alınması gerektiğine dikkat çeken Şentop; "1915 olaylarının 'soykırım' kavramıyla uzaktan yakından bir ilgisi olmadığı gibi, bu olayların 'soykırım' olarak tanımlanabilmesi için uluslararası hukukta öngörülen şartların hiçbiri de mevcut değildir." ifadelerini kullandı.
Ülkemizde cami, kilise ve sinagogun aynı sokakta bulunduğu sayısız örnek olduğunu, bu durumun ecdadımızın idaresinin, medeniyetimizin insana ve inanca verdiği kıymetin en güzel simgelerinden biri olduğu değerlendirmesinde debulunan Mustafa Şentop; “Elbette ki acılarımızı unutacak değiliz. Ancak geçmişe saplanıp kalmak yerine büyük bir devlet olmanın gereği olarak geleceği şekillendirmeyi tercih edeceğiz. Ermenistan ile başlatılan normalleşme sürecini de bölge için önemli ve tarihi bir fırsat olarak değerlendiriyoruz. Özellikle diasporadaki radikal kesimlerin sürece zarar vermesine, ilişkileri zehirlemesine ve Ermenistan'ı esir almasına müsaade edilmemelidir. İlgili bütün aktörleri de yapıcı davranmaya ve söz konusu sürece destek vermeye davet ediyoruz.”şeklinde konuştu.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli ve Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin’nin Onur Kurulu üyeleri olarak katıldıkları sempozyumda, açılış konuşmalarını yapmak üzere kürsüye çıkan Rektör Prof. Dr. Hamdullah Şevli sözlerine, bu sempozyumun sadece Ermenilerle ilgili asılsız soykırım iddialarıyla alakalı olmadığını, aynı zamanda dünyanın her yerinde yaşanan olayların bilimsel olarak ortaya konulması amacıyla da düzenlendiğini vurgulayarak başladı.
Ermeni toplumununTürk idaresi altında yaklaşık 800 yıl birlikte barış içerisinde yaşadıklarını ve Millet-i Sadıka yani “Dost Millet” olarak adlandırıldıklarını belirten ve 19. yüzyılın başından itibaren Avrupalı emperyalist devletlerin kışkırtmalarıyla ortaya çıkan Ermeni çetelerinin faaliyetleri neticesindebu ahengin bozduğunu ve başta Van olmak üzere birçok şehirde trajik olayların meydana geldiğiniifade edenŞevli; “Bu kışkırtmalar ve yaşanan olaylar sonucunda başta Van olmak üzere Doğu Anadolu’nun birçok yerinde katliamlar ve yıkımlar yaşanmıştır. Van, yaşanan Rus işgali ile birlikte harabeye dönmüş, yakılmış ve yıkılmış. Halk canını kurtarmak için göçe zorlanmıştır.” diyerek konuşmasına devam etti.
Birçok medeniyete ev sahipliği yapan, farklı kültürlerin yüzyıllarca kardeşçe bir arada yaşadığı; Osmanlı döneminde ‘Serhat’ şehri olarak bilinen ve bir zamanlar Müslümanlarla gayrimüslimlerin bir arada yaşadığı eski Van şehrinin Ermeni çetelerinin başlayan ayaklanmalarıyla barış şehri görüntüsünden uzaklaşarak ölü şehre dönüştüğünü veÜniversitemizin yanındaki Zeve Şehitliği’ninVan'da 1915'te Ermeniler tarafından katledilen 2 bin 500 Müslüman anısına oluşturulduğunu hatırlatan Rektör Şevli, konuşmasında; geçtiğimiz sene Üniversite olarak paydaşı oldukları ve Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı ile Van Müze Müdürlüğü arasında imzalanan protokol çerçevesinde, “Eski Van Şehri’nin Canlandırılması Birinci Etap Projesi”ninhayata geçirildiğini de vurguladı.
Proje kapsamında, daha önceden bir yerleşim yeri ve Van şehir merkezi olarak kullanılan Van Kalesi’nin güney tarafındaki alanda bulunan kalıntılar canlandırılarak, eski Van şehrinin aslına uygun bir şekilde, orijinali bozulmadan günümüze taşınması için çeşitli çalışmalar yapacaklarının altını çizen Şevli; “Anılan Proje yaklaşık 18 ay sürecek ve Proje sonunda Van’a yerli ve yabancı turistlerin hem keyifle gezebilecekleri bir müze kent kompleksi kazandırmış olacağız hem de Van’ın yöresel ürünlerinden alışveriş yapabilecekleri, aileleriyle birlikte vakit geçirebilecekleri ve özellikle 1915 olaylarının çok doğru anlatılacağı bir mekânla buluşturacağız.” sözlerini kaydetti.
“Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi olarak yaşanan olaylara yönelik bilimsel çalışmaların merkezi olma konusunda yapmış olduğumuz çalışmalar çerçevesinde; yaşanan olayların belgelenmesi, tanıkların kayıt altına alınması ve yaşanılan tahribat ile yıkımların izlerinin tüm dünyaya anlatılmasını ve sadece yazılı belgeler üzerinden değil; Van’ımıza karşı beslediğimiz derin sevgimiz ve sahip olduğumuz sorumluk duygumuzla, kentimizin tarihi dokusunda ve kültürel mirasında da derin izler bırakmış olan tahribatların giderilmesi adına kent paydaşlarımızla omuz omuza çalışmak niyetindeyiz.”ifadelerinde bulunan ve bu konudaki kararlılıklarını dile getiren Şevli son olarak,meselenin bu gibi bilimsel toplantılarla ele alınması ve çözümlenmesinin en doğrusu olduğunu; Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleştirilen bu etkinlik sonrasında ortaya çıkan sonuçların Türk ve Uluslararası kamuoyunun bilgisine sunulacağını ve uluslararası arenada tartışılmasının sağlanacağını da belirtti.
Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, bu önemli buluşmanınbilim dünyasına katkı sunmasını temenni ettiğini belirtip;başta, etkinliği himaye eden TBMM Başkanı Sayın Prof. Dr. Mustafa Şentop’a, etkinliğin düzenlenmesine büyük katkı sunan Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin’e ve Üniversitemiz Sosyal Bilimler Enstitü Müdürü Prof. Dr. Bekir Koçlar ile düzenleme kurulu üyelerine ve katılımcılara hassaten teşekkür ederek kürsüden ayrıldı.
Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin ise, Ermeni meselesiyle ilgili yaklaşık 600 çalışma, 120'ye yakın doktora tezi ile 400 yüksek lisans tezleri bulunduğunu belirterek, "Bu konuda genç neslimizi bilgilendirme ve bilinçlendirme vazifemiz var. Bu zihniyet yeniden, zayıf olduğunuz bir anda yeniden farklı görünümlerde çıkabilir." uyarılarında bulundu. Ermeni meselesinin başlangıçta bir terör hareketi olarak ortaya çıktığını da belirten Çetin, "Terör hareketi sonra da devam etti. Terör olaylarını 70'lı yıllarda daha yakından tanıdık. Birçok şehidimiz oldu. Onları rahmetle anıyorum." şeklinde konuştu.
Bir milleti toplu olarak kesinlikle itham etmediklerini, böyle bir şeyin de yanlış olacağını dile getiren veTürk Tarih Kurumu olarak bugüne kadar hakikatin ortaya çıkması için uğraştıklarını, Türk milletinin merhametli, savaş hukukuna uyan bir millet olduğunu anlatan Çetin, konuşmasını; "Bizim töremizde bunlara mukabele etmek kesinlikle yok. Tarihimizle bunu ortaya koymuş bir milletiz. Bugün artık verecek cevaplardan ziyade arşivlerimizi açtık, bir sürü yayın yaptık. Bu konuda genç neslimizi bilgilendirme ve bilinçlendirme vazifemiz var. Bu zihniyet yeniden, zayıf olduğunuz bir anda yeniden farklı görünümlerde çıkabilir. Bugün çok fazla propagandaya maruz kalıyoruz. Neticede hakikat her zaman kazanır. Hakikatin tarafındaysanız ne kadar propaganda yapsalar da bu değişmeyecektir."cümleleriyleidame ettirdi.
Mühendislik Fakültesi fuaye alanında Devlet Arşivleri Başkanlığı tarafından hazırlanan, Ermenilerin Van ve civarında gerçekleştirdikleri isyan ve bunun sonucunda oluşan yıkımın gösterildiği ‘Tehcire Giden Yol-Belge ve Fotoğraf Sergisi’açılışının da yapıldığı etkinlik kapsamında ayrıca, "Ermeni Mezaliminin Tanıkları" adlı belgesel gösterimi ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı tarafından Van Türküleri Dinletiside gerçekleştirildi.
Sempozyuma; Van YYÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Şevli, Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin,Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Murat Kayri, Prof. Dr. Şenay Baydaş ile Prof. Dr. Sedat Yayla, Kıbrıs Türk Denizcilik İşletmesi Genel Müdürü Cemalettin Şevli, Gençlik ve Spor İl Müdürü Arif Özsoy, İşkur İl Müdürü Hidayet Kişi,Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Van İl koordinatörü İbrahim Başak ile birçok fakülte dekanı, akademisyen ve öğrenci katıldı.