Muristek
Devlet organ, kurum ve kademelerinin çok geniş olması ve bu satın alma işlemine çok fazla ihtiyaç duyulması nedeniyle belli kuralların belirlenmesi zorunludur. Bu nedenle Kamu ihale kanunu düzenlenmiştir diyebiliriz.
Güncel olarak bulunan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 22.1.2002 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Geçici ve ek maddeler hariç toplam 68 maddeden oluşan bu kanun kamu ihalelerine ilişkin birçok temel konuyu düzenliyor. Söz konusu bu kanunun amacı kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir.
Kanunun 2. ve 3. maddesi, hangi mal ve hizmetler ile yapım işlerinin kanunun uygulama kapsamında olduğunu ve istisnaları açıkça düzenliyor. Kanunun 4. maddesi ise kanunda kullanılan terimlerin hangi anlamda kullanıldığını ve bu terimlerden ne anlaşılması gerektiğini açıklıyor. Söz konusu kanun 68 madde olmasına rağmen birçok konuyu ince ayrıntısına kadar düzenlemesi ile ön plana çıkıyor. Örneğin kanunun 6. ve 7. maddelerinde ihale komisyonunun kurulma şekli ve ihale dosyası ayrıntılı olarak anlatılıyor. Bu maddeler kanunun temel maddeleri olarak karşımıza çıkıyor.
İhaleye katılım şartları, kimlerin ya da hangi şirket ve firmaların katılacağına ilişkin kriterler ise 8. maddeden itibaren ortaya konuyor. İhaleye katılım koşulları, şartnameler hatta ihaleye kimlerin katılamayacağına dair düzenlemeler kanunun ikinci kısımda ayrıntılı olarak belirtiliyor. 8 ile 17. maddeler ihale öncesi durumları düzenlerken 18. maddeden itibaren 24. maddeye kadar ihale süreci, uygulanacak ihale usulleri tek tek ve ayrıntılı olarak tespit ediliyor. 24. madde ile 19. madde arasında şartları belirlenen ihale belgelerinde hangi durumlarda değişiklik yapılacağı belirtilirken 30-35. madde arasında tekliflerin sunulmasına ilişkin prosedür anlatılıyor. Belki de ihale sürecinin en kritik aşaması olan tekliflerin değerlendirilmesi ve sözleşmeye davet şartları 36. madde ile 47. madde arasında açıklanıyor. Kanunun 48. maddesinden itibaren bazı özel şartlar ve durumlar düzenleniyor.
Teknik olarak Kamu ihale Kanununun maddelerinden bahsettik. İlk olarak 2002 yılında yürürlüğe giren bu kanun günümüze kadar birçok değişikliğe uğradı. Sadece madde olarak değil aynı zamanda fıkra ve bentlerde hatta bazı kelimelerde dahi değişiklikler yapıldı. Kamu ihalesine girmeyi düşünenler ya da daha önce girenlerin bu kanuna dair iyice araştırma yapması doğru bir başvuru süreci gerçekleştirmelerini ve daha sonra hak kaybına uğramamalarını sağlar. Bu kanun her ne kadar birçok konuyu ayrıntılı düzenlemiş ise de belli bazı durumların düzenlenmesi ve uygulanmasını ilgili kurumlar tarafından çıkarılacak yönetmeliklere bırakmıştır. Bu nedenle kanunun belirttiği konularda ayrıca yönetmeliklerdeki hükümleri takip etmek zorlu ihale sürecinin daha basit hale gelmesini sağlar.