Muristek
İranlı turistler 13 günlük tatillerinde hem alış veriş hem de nevruz bayramını kutlama için Van’a geldiler.
sebze, elma, sirke, demir para, sarımsak, buğday ve iğde bulunduğu haft sin" sofrası nevruz bayramı öncesinde evin bir köşesinde hazırlanıyor. Van Otelciler ve Turizmciler Derneğince (VANOTED) tarafında bir otelde İranlıların geleneği olan bereket ve uğur getireceğine inanılan "haft sin" sofrası kuruldu.
Otele gelen İranlılar, Farsça ve Türkçe şarkılar eşliğinde eğlenerek haft sini geleneğini yerine getirdiler.
Konuyla ilgili konuşan VANOTED Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Yüksel, " Her yıl Van’ımıza gelen İranlı turistlerin geleneklerini, kültürlerini yaşatacak şekilde hazırlık yaptık. Çok güzel bir etkinlik oldu, çok da memnun oldular. "Haft sin" sofrası onların kültüründe çok büyük bir öneme sahip. Yıllardır bu şekilde nevruzu kutluyorlar. Biz onlar için tüm imkânlarımızı seferber ettik. İranlılar Van için önemli bir gelir ve tanıtım kanyağıdır." dedi.
Haft-Sin ne demek?
Zerdüşt inancına göre, Nevruz’da kurulan geleneksel ritüelik bir sofradır.
Karmaşık bir geçmişi vardır. Kayanid hanedanlığında “Haft-Shin”, Ahameniş hanedanlığında “Haft-Chin”, Firdevsi’nin eski İran efsaneleri üzerine kurulu manzum destanı olan Şehname’de “Haft-Sin” olarak geçer.
Hint-Avrupa dillerinin gelişimi arasında, fonetik sesi ‘Sh’; önce ‘Ch’ye, sonra ‘S’ye dönüştür. Aynı yoldan ‘Kh’ zamanla ‘K’ ya da ‘H’ye dönüşür.
Sofra, Nevruz Bayramı’ndan iki hafta önce kurulur. Sofraya İran alfabesinde ‘S’ ve veya ‘Sîn’ harfiyle başlayan yedi farklı ürün konur.
Haft-Shin, başlangıçta kavram olarak; “bal, süt, şarap, saf şeker, sodyum bikarbonat, mum, kuru dallar ve meyveler”den oluşmuşken…
Sonradan yerini alan “Haft-Chin”; baharda çiçek açan tohumların çiçeklenmesiyle “ölüm ve yeniden doğumu” sembolize eden yedi bitkiden türeyen bir anlamı kast eder.
Günümüzde, yedi maddeyi, yaratılışın yedi gününü ve bunları koruyan “yedi ölümsüzleri” sembolize eden “Haft” kelimesi ise aynı kalır, değişmez.
1. Sabzeh: Yeniden doğuşu sembolize eden; bir çanakta filizlendirilen buğday, arpa, mercimek ya da çim.
2. Samanu: Zenginliği sembolize eden; helva
3. Senjed : Sevgiyi sembolize eden kurutulmuş iğde [1]
4. Sîr: Sembolik ilaç; sarımsak
5. Sîb : Güzellik ve sağlığı sembolize eden elmalar
6. Somaq : Gün doğumundaki rengi sembolize eden; sumak [2]
7. Serkeh : Olgunlaşmayı ve sabrı sembolize eden; sirke [3]
Geleneğe pek uymasa da, eksik kalan bir “Sin”, bir başkasıyla değiştirilebilir.
– Sonbol: Sümbül; ilkbaharın gelişini sembolize eder.
– Sekkeh: Sikke; zenginliği sembolize eder.
– Ayyeneh : Ayna; kendine, özüne bakış.
– Goldfish : Balık [4]
[1] İğde; Tevrat “Nehemya bölüm 8″de geçer. Pers kralı Artaserhas’ın (M.Ö. 465-425) Yahudilerle olan ilişkisi bağlamında bir korelasyon olabilir.
[2] Sumak; meyvasının dalındaki rengi, güneşin doğum anındaki rengine çok benzer.
[3] Sirke; fermantasyon sonucunda oluşur. Binlerce yıl önceki doğal yöntemlerde sürecin uzunluğunu dikkate almak gerekir.
[4] Balık; kadim sembollerden biridir.