Muristek
Putin’e “Yeni Çar” diyorlar.
Bir Çar’dan beklenen nedir?
The Last Czars (Son Çarlar) dizisini bu gözle de izledim.
Çar, güçlü olmalı, savaş kazanmalı, halkının büyük devlet vatandaşı olmak gururunu, milliyetçi duygularını başarılarıyla besleyebilmeli…
Putin için Ukrayna macerasından sonra bu tanımlama yapılamıyor.
WSJ (Wall Street Journal) dünkü nüshasında “Rusya’nın güçlü adamı zayıf adam oldu. Putin Kruşçev ve Gorbaçov gibi düşecek mi?” başlıklı bir yazı yayımladı.
“Kruşçev ve Gorbaçov’un kaderleriyle Putin geleceği kıyaslanabilir mi” sorusunu daha ileri satırlara bırakarak son Çar Nikola’nın
hazin “sona yürüyüşünü” izleyelim.
Çar Nikola eşi Alman asıllı Alexandra’yla büyük aşk yaşayarak evlenir.
Dört kızı olur.
Ancak 300 yıl boyunca Rus İmparatorluğu’nu yöneten Romanov hanedanının sürmesi için Alexandra’nın bir erkek evlat doğurması gerekmektedir.
Nihayet bu isteklerine kavuşurlar.
Ancak…
Prens Alexei doğduğu andan itibaren hemofili (kanama) hastasıdır.
Kanamalarına doktorlar çare bulamaz.
Birkaç yıl içinde ölüm mukadder gibi görünmektedir.
Bazı mistik güçlere sahip olduğu var sayılan Papaz Rasputin bunu başarır.
Ailenin vazgeçilmezi haline gelir.
O kadar ki Çariçe Alexandra’yı kullanarak Çar Nikola’nın önemli devlet kararlarını almasına, kumandanları, bakanları başbakanları hatta savaşa girmeyi Rasputin aldırmaktadır.
Burada Rasputin’in seks düşkünlüğü, sarhoşluğu, ahlaksızlığıyla halkta nefret uyandırdığına da işaret edeyim.
Çar Nikola’nın annesi sağduyulu Maria Fyodorovna’nın oğluna “Sakın ha” uyarılarına rağmen Çar, eşinin ve papazın telkinleriyle Japonya’yla savaş seçeneğine ağırlık koyar.
Dahası, Avusturya Macaristan imparatorluğuyla da savaş başlatır.
Japonya’dan üst üste yenilgi haberleri gelirken Avusturya, Macaristan cephesi de artarda çökmektedir.
Çar Nikola Başkomutanlığı alarak cepheye gider.
Ülkeyi yönetmeyi ise Çariçe’ye bırakır.
Yani…
Çariçe’nin arkasındaki Papaz Rasputin’e.
Başbakan, bakanlar, önemli mevkilere atamalar Rasputin’in “mistik sezilerine(!!)” kalmıştır artık.
Bu Çar Nikola’nın kendisi, ailesi ve Rusya İmparatorluğu için tarihi hatadır.
Halk isyanıyla yönetim kızılların eline geçer.
Cepheden dönen Nikola ailesiyle birlikte ormanlar içindeki bir “özel amaçlı eve” hapsedilir.
Ve kısa bir süre sonra da binanın bodrum katında tabanca kurşunlarıyla infaz edilirler.
…………………..
“Yeni Çar” diye anılan Putin’le “Son Çar” Nikola’nın arasında trajik bir paralel olduğunu düşünmüyorum.
Sonuçta…
Kırımı ve Ukrayna’da dört bölgeyi işgal ve ilhak etmiş bir Rusya ve onun başkanını görüyoruz dünya sahnesinde.
Sadece “amaçladığı başarıyı -tam- elde edemediği, eskisi gibi güçlü adam olarak görülmediği, algılanmadığı” söylenebilir.
Ancak…
Henüz oyunun sonu değil.
Kartlar daha çok kez dağıtılacak.
KRUŞÇEV VE GORBAÇOV
Bu arada gene “Son Çar”lar dizisinden iki ayrıntıya yer vereyim.
Çar Nikola’nın Başbakanı Stolypin 14 Eylül 1911 gecesi Kiev’de opera izlerken locasında devrimciler tarafından öldürüldü.
Çar’ın annesi Maria Fyodorovna da Kiev’de ikamet etmekteydi.
Oğluna “Cepheye gitme” demek için saraya gelmişti.
Ve…
Sonrasında Kiev’e dönmüştü.
Yani…
Kiev ve Ukrayna Rusların inancında “bizden” topraktır.
Sovyetler Birliği dağılırken Ukrayna bağımsız bir devlete dönüşmüştü.
Putin geçen yaz kaleme aldığı “büyük makalesinde” bunu “yapay bir oluşum” olarak niteler.
Ukrayna milliyetçiliğini ise “hain” ya da “aldatılmış Ruslar” olarak tanımlar.
Ukrayna’daki -kimilerine göre- başarısızlık Putin’in sonunu Kruşçev ve Gorbaçov gibi getirecek mi?
KÜBA KRİZİ
1964’te Küba füze krizi patlamıştı.
Kruşçev geri adım atmıştı.
WSJ’ye göre, füzeleri geri çekme hareketiyle Kremlin’i utandırmıştı.
70 yaşındaki Kruşçev’e eski bir politbüro üyesinin koruması “KGB Başkanı (Gizli Servis) ve iki politbüro üyesinin darbe planladığını” ihbar etti.
Kruşçev buna inanmadı ama arkadaşı Nikoyam’a bilgi verilmesini istedi.
Ardından, Karadeniz’deki datçasına bir telefon geldi.
“Moskova’da acil toplantı düzenlenmişti, onun varlığı
Kruşçev tuhaf şeyler döndüğünü hissetti.
Ama artık çok geçti.
Kurşçev’in katıldığı Politbüro toplantısından sonra resmi haber ajansı TASS kısa bir açıklama yayınladı:
“Kruşçev’in kötüleşen sağlık ve ileri yaş nedeniyle emekli olduğu, hayatının kalan yıllarını bahçecilikle geçireceği” açıklandı.
Çok önemli bir soru:
“Aynı şeyler Stalin için söz konusu olsaydı Politbüro’da herhangi biri ona istifa etmesini söylemeye cesaret edebilir miydi?”
Aynı soruyu Putin için tekrarlarsak “Putin’e de hiç kimse böyle bir söylemde bulunmayı göze alamaz, niyetlenemez bile.”
Putin devletin bütün organlarına tam egemendir.
YELTSİN VE PUTİN
1991’de Mihail Gorbaçov’a karşı da darbe girişimi olmuştu.
Dış dünyayla iletişimi kesildiğinde Karadeniz’deki evinde tatildeydi.
Tutuklandı.
Varşova Paktı ülkelerin bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamışlardı.
KGB ve ordu bu çözülmeye Gorbaçov’un müsamahakâr tavrını tasvip etmiyordu.
Sıradaki diğer Sovyetler Birliği devletlerinin de kopmalarından kaygı duyuyorlardı.
“Gorbaçov’un sağlık nedeniyle görevden ayrıldığını” duyurdular.
Bu arada Moskova’ya tanklar sürdüler, devlet TV’sini ele geçirdiler.
Darbeye karşı halk sel suları gibi parlamento önüne akıyordu.
Demokrasi yanlısı Boris Yeltsin halkın bu direnişini teşvik ve yönlendirmek için bir tankın üstüne çıktı.
Ordu dağıldı.
KGB geri adım attı.
Gorbaçov Moskova’ya döndü.
Ama…
Moskova artık Yeltsin’indi.
Birkaç ay sonra Noel’de Gorbaçov istifa etti.
……………………
Altı yıl sonra Yeltsin, İstihbarat Servisi’nin Başkanı Vladimir Putin adlı genç bir adamı önce Başbakan yaptı, sonra da kendi yerine geçirtti.
……………………
Putin, Gorbaçov’la da kıyas edilemez.
Yukarıda belirttiğim gibi, ülkedeki bütün kurumlar, bütün güçler kendisine bağlı.
Ekonomi kötü değil, halk arasında hâlâ popüler.
…………………..
Hesapları Putin’in düşüşüne göre yapanlar fena halde yanılırlar.