Muristek
Singapur’un lüks JW Marriott Hoteli’nin özel bir salonunda düzenlenen akşam yemeği...
Kristal kadehler, imzalı porselen tabaklar, gümüş çatal, bıçak, kaşıklar...
Marka kırmızı şarap eşliğinde küçük ve seçkin bir gruba “tadım” yemeğidir bu.
Renkli sebzeler ve üzerine Dashi suyu dökülmüş deniz yosunu...
Ardından ana yemek...
Akçaağaç Waffle ve Çin usulü Bao çöreğiyle servis edilen tavuk...
Konuklar şarap kadehlerini bırakır, tavuk etini küçük parçalar halinde yemeye başlar.
Ama daha uzun süre çiğneyerek, tadını çıkararak...
Bir saygı ritüelini uygularcasına.
Çünkü...
Tabaklarda “sunulan tavuk dilimleri için hiçbir tavuk öldürülmemiştir.”
……………..
Bir ABD girişimi tarafından, yapılmış ve şimdiye kadar sadece Singapur’da onaylanmış “kök hücrelerden” üretilmiştir.
Evet...
Silikon Vadisi “foodtech unicorn Eat Just” laboratuvarlarında oluşturulan tavuğun ticarileştirilmesini onaylayan dünyadaki tek ülke Singapur.
Marriott’ta sunulan yemek Asya’nın hızla büyüyen nüfusunu beslemek, bunu gezegene zarar vermeden yapabilecek ve geleneksel etten daha ucuza mal edebilecek bir “gıda teknolojisi devriminin erken tadımıdır…”
Açlık krizlerine karşı müthiş bir devrimden söz ediyoruz.
Daha önce İsrail de “yapay et ürettiğini” açıklamıştı.
Hücresel Tarım Araştırma Enstitüsü News Harvest’in direktörü Isha Datar “Teorik olarak bitkilerden veya hayvanlardan gelebilecek her besini hücrelerden yetiştirebiliriz”açıklamasını yaptı.
NÜFUS PATLAMASINA KARŞI
Asya’da geçen yıl 1.1 milyardan fazla insan yeterli gıdaya erişemedi.
Bölge nüfusunun önümüzdeki 30 yıl içinde 700 milyon artması bekleniyor.
Gelir yetersizliği, tedarik zincir aksaklıkları, iklim koşullarındaki değişiklikler de bu nüfus patlamasına ilave negatif olumsuzluklar...
Ayrıca...
Hayvancılık küresel, ısınmanın yüzde 14 buçuğundan sorumlu.
Bu oran ulaşım sektörünün olumsuz etkisinden daha yüksek.
Bölgenin toprak ve suyunun önemli kısmını tüketmesi de cabası.
Küresel olarak her yıl yiyecek için 70 milyardan fazla kara hayvanı(Dünyadaki insan nüfusunun 10 katı kesiliyor.) ve bir trilyon balık öldürülüyor.
Sonuç...
Hem yeterlilik hem de dünyanın sürdürülebilirliği açısından alternatif besin üretim tekniklerine ihtiyaç var.
“Foodtech’de (besin teknolojisi)”bu potansiyelin olduğu söylenebilir.
Singapur’daki “tavuk eti tadım yemeğini” düzenleyen Eat Just bu teknolojilerin öncülerinden.
Laboratuvarda yetiştirilen tavuk, biyopsi yoluyla, hatta yumurtadan ve tüyden alınan hücrelerle sağlanabiliyor.
SEÇİCİ ÜRETİM
Et hücreleri biyoreaktör adı verilen paslanmaz çelik bir kapta çoğaltılarak büyüyor.
Karbonhidratlar, amino asitler, mineraller, yağlar ve vitaminler gibi besinleri içeren bir et suyuyla besleniyorlar.
Eat Just, “Hayvanın tamamını büyütmek yerine, sadece yenen taraflarını yetiştiriyoruz” açıklamasını yaptı. (Derisi, tüyleri, kemikleri, tırnakları, gagası geliştirilme programında yok anlaşılan. G.C)
Bu da daha az kaynak kullanmak anlamına geliyormuş.
Hasat edilen (!) ürün şefler tarafından çıtır tavuk nugget ısırıkları, tuzlu Chorizo ve de tavuk sosisi veya ızgara tavuk göğsü gibi daha dokulu lezzetler olarak da sunuluyor.
Satay ve ızgara tavuk şişleri de yapılıyor.
Nikkei Asia muhabiri Akito Tanaka Singapur’daki tadımda tavuk etlerinin farkı için “doğal olmayan şekilde pürüzsüz görüntülerini”dile getirdi.
Daha yumuşakmış.
Daha az çiğnemeyi gerektiriyormuş.
Ancak...
Satay tadımındaki tavuk gerçek tavuğa çok yakınmış.
MEZBAHA DEĞİL LABORATUVAR
ABD’li Foodtech firması Tetrick “sığır eti üzerinde çalıştığını” açıkladı.
Et üretimi böylece mezbahalardan laboratuvarlara taşınıyor.
Geleneksel ete göre laboratuvar etinin maaliyetinin düşürülmesi önemli.
Kültür etini resmen onaylayan ülke neden Singapur?
Çünkü...
Tarım arazisi kıt ve yiyeceğinin yüzde 90’ınından fazlasını ithal ediyor.
Laboratuvar etiyle ülkenin 2030’a kadar beslenme ihtiyacının yüzde 30’unu üretmeyi hedeflemiş bulunmakta.
Laboratuvarlarda yetiştirilen alternatif proteinler günümüzde küresel et pazarının şimdiden yüzde 2’sini kapsıyor.
2035 yılına kadar bu oranın yüzde 11’i bulacağı öngörülmekte.
Yani…
Dünya çapında yenecek “et, yumurta ve süt ürünlerinin her 10 porsiyonundan birinin laboratuvar ürünü olması” çok mümkün.
“Tat, doku ve en önemlisi fiyat” açısından hayvansal proteinlerle denklik sağlamak zor ama ciddi mesafeler alınıyor.
……………
Biotech start-up Turtle Tree artık “hücrelerden süt bileşenleri” yaratabilmekte.
Bir sonraki aşama bu üretilen laboratuvar sütünden krema, peynir ve tereyağı gibi süt yan ürünlerine geçmek.
Laboratuvar sütünün içeriği inek sütünden sadece yüzde 3.3 farklı.
……………
Ya balık, karides, ıstakoz gibi kabuklu deniz hayvanları?
Her ikisi de başarılı kök hücre biyologları olan Sandhya Sriram ve Ka Yiling Singapur’da yetiştirdikleri “laboratuvar deniz ürünlerini” raflara çıkarmak üzereler.
Karides, balık ve ıstakoz eti üretiyorlar.
Ancak şimdilik çok pahalı.
Bir kilo laboratuvar karidesi 50 dolar...
………………….
3D teknolojisiyle domuz eti üretimi için de yazmak isterdim ama yerimin sonlarına geldim.
………………….
Sonsöz...
Laboratuvarda tavuk, sığır, deniz ürünleri eti üreten bir kök hücre biyoloğu 8 yaşındaki oğlunun “kanı akıtılan ayvan etleriyle değil, etik sınırlar içinde zulüm içermeyen, kesilmeyen, kanı akıtılmayan ve hayvanlarla aynı besin değerine sahip etlerle besleneceğini” söylüyor.