Muristek
Kıt’a 10 beyte kadar, mahlas kullanılmadan yazılan nazım şeklinin adıdır.
Kıt’a Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Kıt’a ortalama dokuz, on beyte kadar herhangi bir şekilde mahlas kullanılmadan yazılan, gazele son derece benzeyen ancak konu ve uzunluk bakımından farklı olan bir nazım şeklinin isimdir. Kıt’a kısa yazılabileceği gibi on beyte kadar da yazılabilir. Kıt’a özellikleri ise şu şekildedir;
Ortalama 2 ile 12 beyitten oluşur, beyit sayısı ikiden fazla olması halinde kıt’a-ı kebir denilmektedir. Kıt’a-ı kebir, büyük kıt’a anlamına gelmektedir.
Matla beyiti kullanılmadan yazılan bir nazım şeklidir.
Kafiye sistemi ab, a(c)b olarak yapılır.
Mahlası olmayan şiirlerdir ancak uzun beyitlerde, şairler şiirinin içerisinde isimlerini kullanmaktadır.
Mısralar kendi içerisine anlamlıdır.
Sıklıkla övgü, hayat, doğa, yaşam, hayat görüşü veya düşünceler üzerine şiirler yazılır.
Kıt’a Örnekleri
Fuzuli’nin yazdığı dört beyitlik kıt’a düzeni xa, xa, xa, xa şeklinde yazılmaktadır. Kıt’a ise şu şekildedir;
Her kimün var ise zatında şerafat kufri,
Islahatı-ı ulum ile muselman olmaz.
Ger kara taşı kızıl kan ile rengin itsen.
Taba tağbyır virup lali Bedhaşan olmaz,
Eylesen tutiye talimi edayı kelimat.
Nutkı insan olur amma özü insan olmaz,
Her uzun boylu şecaat idebilmez davi.
Her ağaç kim boy atar servi hıraman olmaz.
İki beyitli kıt'a olarak örnek verilebilecek şiir ise şu şekildedir;
İlm kesbiyle pâye-i rif'at,
Arzuyı muhmal imiş.
Aşk imiş her ne var alemde,
İlm bir kil u kal imiş.