Muristek
İngiltere’de Kral III. Charles döneminin başlamasıyla birlikte “radikal anayasa değişikliği” tartışmaları başladı…
Hatta…
“Kraliyetin tamamen ortadan kaldırılması zamanının geldiği” yolunda yorumlar da yapılmakta.
Yani…
“Monarşinin simgesi” İngiltere’de bir “Cumhuriyet” mi olacak?
“Uzak ihtimal” görünse de “olmayacak şey” değil.
………………
Daha 1649 yılında İngiltere’de İrlanda ve İskoçya’yı da kapsayan Cumhuriyet ilan edilmişti.
11 yıl boyunca varlığını sürdüren bu Cumhuriyet 1660 yılında sona erdi.
İngiltere’deki “Cumhuriyet sürecinin” Charles adıyla ilişkili olmasıda ilginçtir.
Kral Charles I zordaydı.
“Yetkilerinin parlamentoya verilmesi” gibi bir durumla karşı karşıyaydı.
Çünkü…
Ülkede yeni bir “dua kitabı” yürürlüğe koymaya teşebbüs etmişti.
İskoçya’da bu teşebbüs kabul edilmedi, isyan çıktı.
Charles I İskoçlarla savaşmak için para toplamak amacıyla parlamentoya çağrıda bulunmak zorunda kaldı.
Ama bu kararı çıkaramadı.
Ardından İrlanda’da ayaklanma oldu.
Onu da bastırmakta başarısız kaldı.
İç savaş alevlendi.
1. Charles yenildi.
İskoç ordusuna teslim oldu.
……………..
Bu arada Cumhuriyet yanlısı Oliver Cromwell “yeni model” güçlü bir ordu oluşturmuştu.
Charles I’i Ocak 1649’da tutukladı.
Yargılandı.
Kral Charles I ölüme mahkûm oldu.
İdam edildi.
“Monarşi” yönetimi ortadan kaldırıldı.
“İngiliz Cumhuriyeti” diye adlandırılan bir Cumhuriyet ilan edildi.
………………
Cromwell kurtarıcı ve kahraman olarak çok seviliyordu.
Ancak…
Zamanla sertliğe dönüştü.
Çünkü uygulamada Cumhuriyet dini ve politik idealizme dayalı bir teokratik yönetimdi.
Lordların ve avam temsilcilerinin yerini neredeyse tamamı din adamlarından oluşan bir yönetici sınıf almıştı.
Toplumsal memnuniyetsizlik hat safhadaydı.
Cumhuriyet sonunda kendi üzerine çöktü.
Ölümünden sonra oğlu Richard’ın iktidarı devraldığı günlerde artık İskoçya ve İrlanda’daki komutanlar veliaht Charles II’nin tahta getirilmesi için çalışmalar yürütmeye başlamışlardı.
Charles parlamentonun ve komutanların desteğiyle Londra’ya doğru yola koyuldu.
Mayıs 1660’da tahta geçtiğinde 30 yaşındaydı.
Böylece Cromwell’in ölümünden iki yıl sonra 660 yılında “İngiliz Cumhuriyeti” yeniden “monarşiye” dönüşmüş oluyordu.
III. CHARLES?
III. Charles’in nasıl bir kral olacağı merakla bekleniyor.
Dünkü Financial Times’a göre kral olmadan henüz Galler Prensi’yken görüşlerinin bakanlar tarafından bilinmesinde aktifti.
Cuma günü ulusa seslenişiyle soru işaretleri biraz daha koyulaştı.
Charles III şöyle dedi:
“Elbette yeni sorumluluklarımı üstlendikçe hayatım değişecek. Vaktimi ve enerjimi bu kadar önemsediğim hayır kurumlarına ve meselelerine vermem artık mümkün olmayacak.
Ulusumuzun kalbindeki anayasal ilkeleri koruyacağım.”
Gazeteye göre, “Kral, toplumsal sorunları da konuşması gerektiği” inancında.
“Hükümdara danışılma hakkına sahip bu hakkı kullanmak üzere teşvik ve uyarıda bulunabileceğinin” işaretlerini veriyor…
…………….
Charles 73 yaşında.
Kimilerine göre bu ileri bir yaş.
Kimilerine göre ise yeterince deneyime sahip ileri orta yaş.
Hükümetin ve parlamentonun yetkileriyle kralın pozisyonu arasında tam tanımlanmamış bir “gri alan” var.
Bütün bunlar bir anayasayı gerektirebilir.
……………
“Kraliyeti artık taşınması gereksiz bir lüks yük” görenler ise II. İngiltere Cumhuriyeti için işaret fişekleri yakmaktalar.
Çok erken aşırı uçta görünen bir başkaldırı…