Muristek
Bülent Akarcalı
A.- Haber değil reklam
Geçen haftaki yazımda ele aldığım Google Haber Vitrini olayının altını biraz deşince, habercilik anlayışının altında bu vitrinin aslında bir reklam pazarlama vitrini olduğunu görebiliyoruz. Temel amaç ve hedef, siz telefonunuzdan günlük haberleri okurken size bol bol reklam göstererek, şirketlerden daha çok reklam geliri sağlamak. Uygulanan teknik ise önce seçtiğiniz haberi okumayı ortalama 8 ila 10 kademeden oluşturmak. İlk 3 - 4 kademede haber başlığını ve konusunu tekrarlamak. Haberi lastik gibi mümkün olduğu kadar uzatmak. Her kademe arasına bol bol reklam koymak. Sonunda özü bir paragrafı geçmeyecek bol laflama ile içi doldurulmuş ve türkülerde olan nakaratlar gibi tekrarlarla okumak zorunda ve onlarca reklamla başa çıkmak zorunda kalıyorsunuz.
Eskiden haberin üstüne çıkan reklamın bir köşesinde bulunan X işaretini tıklayınca reklam kaybolurdu. Şimdi ise birkaç saniye yani size reklamı okuttuktan sonra kayboluyor. Dünya çapında milyonlarca reklamı saniyelik izleyip düzenleyebilen Google Algoritması buna karşın sahte ve bilgi içeren haber görünümlü reklamları tespit edemiyor. Gel de buna inan!!
Bizde keçi boynuzu için “bir gram bal için bir çeki odun çiğnemek” diye bir deyim vardır. Google Haber Vitrini kadar bu deyime uyanı az bulunur. Buna karşın “Reklam olacak tabii, haberleri bedava okumak olur mu?” sorusunun da geçersiz olduğunu belirteyim. Google bu haberleri kendi üretmiyor ki, haberleri - makaleleri oluşturan gazetelerin ve yazarların ürününü ücretsiz kullanıyor. Yani bedavaya elde ettiği bir ürünü size pazarlayarak, ilan veren firmalardan milyarlarca lira kazanıyor. Siz olmasanız, haberleri okumasanız firmalar neden Google’a reklam versin ki.
ABD’nin sömürü kültürü etkisi mi?
Google’un 20 milyon siyahiyi en ilkel şartlarda köle olarak kullanarak ekonomik zenginliğini elde etmiş Amerika’nın sömürü kültüründen doğduğunu unutmayalım. Bu kültür kendinden olmayana hiçbir hak hukuk tanımaz. Güç her şeyin üstünde ve önündedir ve bu güç yalnız ve yalnız Amerika’nın, Amerikalı şirketin, Amerikalı olanın menfaati için kullanılır.
B.- Kandırıcı, aldatıcıve hatta sahte bilgilerle donatılmış haber maskesi altında yapılan reklamlar
Belirttiğim bu “haber reklam tekniği” uygulaması yanında, Google Haber Vitrini’nde önemli sayıda aldatıcı ve sağlığımızla ilgili çok ciddi yalan içerikli haber görünümünde reklam var.
Habermiş gibi yayınlanan aldatıcı ürün reklamlarını en çok otomobil satışlarında görüyoruz. Piyasaya çıkmış, yeni model ve çok ucuz araçmış gibi dikkat çeken başlık atılan haberi açtığınızda, yukarıda belirttiğim gibi, 8-10 kademede açılan haberin her kademesinde bir başka aracın reklamıyla karşılaşıyorsunuz. Piyasaya çıkmış gibi tanıtılan çok ucuz araç haberini 10 defa tıklayıp sonuna geldiğinizde, aracın belki yıl sonunda Türkiye’de satışa çıkabileceğini okuyorsunuz.
İlgili araç şirketinin kendisinin veya reklamcısının aracılığıyla hazırlanan ve Google ile yapılan işbirliği ile uygulanan bu haber - reklam tekniği düpedüz bir aldatmacadır. Hıncal Uluç da bu durumu altı ay kadar önce uzun uzun yazmıştı. Bir süredir rahatsız olan Hıncal’ın yazılarını inşallah tekrar okumaya başlarız.
Bu aldatma uygulamaları dışında yapılan en tehlikeli iş, sahte bilgilere dayalı sağlık ürünlerinin, gerçekmiş inancı veren bilimsel haber görünümlü yazılarla pazarlanmalarına imkan sağlanmasıdır.
C.- Eklem Ağrısı Kremi
Eski bir Sağlık Bakanı olarak, bu konuda ciddi duyarlılığım vardır. İki yıldır peşinde olduğum bir örneği açıklayayım:
2021 yılında Dünya Romatoid Kongresi’nde ayakta alkışlanan Azerbaycanlı bir gencin İstanbul Tıp Üniversitesi’yle birlikte geliştirdiği, eklem ağrılarını iyileştirdiği iddia edilen bir krem pazarlanıyordu. Yazının tüm içeriği sahte bilgilerle donatılmıştı ve inandırıcı olması için bilimsel bir hava içeriyordu. Belli ki profesyonel bir el tarafından kaleme alınmıştı!
Bizzat araştırdım İstanbul Tıp Üniversitesi diye bir üniversite yoktu! Belki İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’dir diye, fakülte dekanını arardım, böyle bir işbirliğinin olmadığını belirtti!
Kovit’ten dolayı zaten dünyada kongreler iptal edilmişti. Ama yine de araştırdım Dünya Romatoid Kongresi diye bir kongre yoktu.
Verdiği isimlerin ve bilgilerin hepsi sahte olan makale tarzında uzun bir haberi algoritmasının tespit edemeyeceğini Google iddia edebilir mi?
Benzer sahte bilgi içerikli haber reklam 2022’de de ortaya çıkar:
EDTÜ Bilimsel Araştırma Grubu ve Yetkili Akademisyenleri tüm Türkiye’de ve Avrupa’da milyonlarca insanı eklem ağrısı yaşamaktan kurtaran bir formül geliştirdiler.
Gülsüm Şekerci
9 Ocak 2021 Dünya Romatoid Hastalık Konferansı’nda inanılmaz bir şey oldu. Tüm salon ayağa kalktı ve 10 dakika boyunca sahnede konuşmacıyı alkışladı. Ankaralı öğrenci Gülsüm Şekerci’den bahsediyoruz. Hızlı bir şekilde ve herhangi bir ameliyata gerek kalmadan eklem ağrılarını ve birçok kronik ağrıları tarih edecek formülün bulucusu Gülsüm’dü.
Google Haber Vitrini’nde çıkan bu haberin doğruluğunu araştırdığınızda:
*EDTÜ Bilimsel Araştırma Grubu adında bir kuruluşun var olmadığını görüyorsunuz. İtibarlı olsun diye ÖDTÜ - Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ni çağrıştıran kısaltma kullanıldığını.
*29 0cak 2021 Dünya Romatoid Hastalık Konferansı diye bir konferansın
*Gülüm Şekerci diye birinin hiç var olmadıklarını görüyorsunuz.
DEVAMI YARIN