Muristek
Dünyanın üretimi kesintisiz sürdüren en eski saat üreticisi Vacheron Constantin ile en eski müzelerden Louvre arasındaki işbirliği; yazı, tarih ve güç arasındaki ilişkiyi yeniden gündeme getiriyor
1755’ten günümüze kadar saat üretimini hiç ara vermeden sürdüren dünyanın en eski saat markası Vacheron Constantin ile 1793’te kapılarını halka açan Louvre Müzesi arasındaki ortaklık ve işbirliği 2019’da resmen başlamıştı. Vacheron Constantin’in tasarımcıları, minyatür mekanizma ustaları ve uzman zanaatkârlarının, Louvre müzesindeki ünlü şaheserlerden ilham alan yeni saatler üretilmesi planlanıyordu.
Aradan üç yıl geçti, pandemi süreci bu ilginç ortaklığı neredeyse unutturmuştu ki geçen hafta Louvre Müzesi ile Vacheron Constantin ortak bir açıklama ile “Büyük Medeniyetlere Övgü” başlığı altında insanlık tarihinin dört büyük uygarlığını selamlayan (her bir saatten 5 adet olmak üzere sınırlı sayıda) dört yeni saat tanıttı.
Kadim uygarlıklar zamana yenik düşse de yüzyıllarca hüküm sürmelerini sağlayan etkenlerden biri de yazı sistemleri oldu. Bu nedenle her saatin kadranına simgesel figürlerin yanında bir de örnek metin eklenmiş.
Peki saatin kaç olduğunu nasıl anlıyoruz? Her saatin kadranı üzerinde dört küçük pencere bulunuyor sol üst köşede saat, sağ üst köşede ise dakika sayacı var. Sol alt köşe gün, sağ alt köşede ise tarih penceresi yer alıyor. Her saatin mekanizmasına güç veren döner ağırlık ise 22 ayar altından üretilmiş ve üzerine müzeden bir görüntü işlenmiş.
Tanis’in Büyük Sfenksi (Eski Mısır, MÖ 2035-1680)
İlk eser Eski Krallık çağına ait, Tanis’in Büyük Sfenksi olarak bilinen ve Mısır dışında korunan en büyük sfenkslerden birinden ilham alıyor. 1,83 metre yüksekliğinde ve 4,80 metre uzunluğundaki sfenks, gücü simgeleyen uzanmış bir aslan gövdesi ile Nemes (kraliyet başlığı) takan ve yalnızca hükümdarlar tarafından giyilen tarzda bir sakalı olan bir insan kafasına sahip. Saatin yüksek sıcaklıklarda eritilen cam ve pigment boyaların kullanıldığı şahin kanatlarının işlendiği mine kadran üzerine oymalı altın aplike sfenks figürü eklenmiş. Eski Mısır’ın altın çağı sayılan Orta Krallık dönemine ait olan sfenks figürünün üstünde ve altında hiyeroglif yazılar görülüyor. Bu yazılar sfenksin üzerinden alınmış. Saat 42 mm çapında ve pembe altın kasaya sahip.
Darius Aslanı (Ahameniş Pers İmparatorluğu, MÖ 550 – 330)
Babil, Mısır ve Fenike gibi Eski Yakındoğu’nun en eski uygarlıklarını birleştiren Ahamenişler, antik çağda var olmuş en büyük imparatorluklardan birini ve ilk Pers devletini kurdular. Ülkenin sınırları bugünkü Pakistan’dan Karadeniz kıyılarına, Orta Asya bozkırlarından Mısır ve Libya’ya kadar uzanıyordu. Büyük Darius, ordularını Maraton Ovası’nda durdurmayı başaran Yunan şehir devletlerine karşı yaptığı savaşlarla da hatırlanır.
Aslanlı Friz, Büyük Darius’un sarayının ilk avlusunda bulunuyordu. Aslanların güçlü yürüyüşleriyle öne çıkan friz bu görüntüyle hükümdarın gücünü somutlaştırıyordu. Saate gelince oymalı altın aplike aslan figürünün ön planda olduğu kadrandaki safir kristal cam üzerine kazınmış çivi yazısı Darius’un iktidara gelişinden sonra yazdığı ilk metinlerden biri. Saatin kasası pembe altın ve 42 mm çapında.
Semadirek Zafer Anıtı (MÖ 277 - 168)
Büyük İskender’in MÖ 323’teki ölümünün ardından, generalleri onun mirasını paylaştı ve Makedonya’daki Antigonid hanedanı da dahil olmak üzere üç büyük imparatorluk ortaya çıktı. MÖ 31’de Roma’nın Mısır’ı kesin olarak fethiyle sona eren bu Helenistik dönemde, Akdeniz’in doğu kesimine hakim olmak için deniz savaşları yaşanıyordu. Semadirek kanatlı Zafer Anıtı’nın bu savaşlardan birinin ardından yapılmış. Bir savaş gemisinin pruvasında oturan kanatlı bir tanrıçayı simgeleyen Zafer heykeli, 19. yüzyılda Semadirek adasında keşfedildiği için bu ismi taşıyor. Altın aplike oyma figürlü saatin kadranı, elde edilmesi çok zor olan ve yüksek (780 ile 810 °C arasında değişen) sıcaklıktaki bir fırında altı kez pişirilmesi gerektiren bir renk olan kahverengi mine ile kaplanmış. Merkezi çevreleyen koyu gri renkli halka Yunan vazolarından alınan süslemelerle bezenmiş. Safir kristal üzerine kazınmış olan antik Yunan yazısı da yine Semadirek’te keşfedilen bir başka eser olan adak stelinden alınmış. Saat 42 mm çapında ve beyaz altın kasaya sahip.
Augustus Büstü (Roma İmparatorluğu, MÖ 27-MS 68)
Sezar’ın evlatlık oğlu Octavianus’un Louvre’daki ünlü büstü, onu meşe dallarından çelenkle taçlandırılmış olarak tasvir ediyor. Bu mütevazı çelenk kendisine Roma’nın ilk vatandaşı olarak MÖ 27’de, Senato kararıyla verilen bir ayrıcalıktı. Tarihin gördüğü en zeki liderlerden biri olan Octavianus daha sonra Mısır Firavunu Kleopatra’nın müttefiki Antonius’u yendi ve Cumhuriyetin sonunu getiren iç savaş dönemini sona erdirdi. Roma’nın yeni efendisi olan Octavianus, Augustus adıyla ilk Roma imparatoru oldu ve dört yüzyıl daha dünyayı etkileyen siyasi bir yapılanmanın temellerini attı. Metal oyma büstün ön planda olduğu kadranın merkezi mavi-yeşil mineden, çevresi ise yedi ayrı tür olmak üzere 660 parça taştan oluşan mikro mozaikle süslenmiş. Saat 42 mm çapında ve beyaz altın kasaya sahip.