Muristek
Acelesi olanların, masa başı çalışanların, yolcuların, parklarda pikniklerde keyif yapanların ortak paydası sandviç. Hatta ünlü yıldızların, kral ve kraliçelerin bile bazen ilk tercihi!
Bazen en sevdiğimiz yiyecek ekmek arasına sıkıştırılmış bir dilim peynir domates olur. Sandviç dünyası geniş. İki dilim ekmek arasına konan lezzetler her ülkede farklılık gösterse de sandviç kültürü bütün dünyaya yayılmış hızlı ve doyurucu bir seçenek. Ekmek arası lezzetlerin kökenini tespit etmek için bugünkü mayalı kabarmış ekmeklerden de öncesine, ilk yassı ekmek tarihine kadar gitmek gerekir. Muhtemelen ilk yufka ekmek yapıldığında içine katık koyup dürüm gibi sarmak tarihteki ilk ekmek arası lezzet olmuştur. Ama sandviç kelimesinin kökenine ve bugün bildiğimiz anlamda iki dilim ekmek arasında yapılan sandviçlere baktığımızda İngiltere’ye uzanmamız gerekiyor.
Sandviç kelimesi ekmek arası lezzet anlamında ilk kez 1762 yılında yazılı kayda geçmiş. Adını ise İngiltere’de yaşamış bir asilzadeden alıyor. “Earl of Sandwich” yani Sandwich Kasabası Kontu olan John Montagu, bugün bildiğimiz sandviçin atası olmuş; sebebi ise midesine olan düşkünlüğü kadar kumara olan düşkünlüğü. Kumar masasından kalkmadan karnını doyurmasıyla ün kazanan bu İngiliz asilzadesi, acıktıkça hizmetkârlarından iki dilim ekmek arasında söğüş rozbif et istermiş. Böylece çatal bıçak olmadan bir taraftan eline aldığı ekmeği yer bir taraftan da masadaki oyuna devam edermiş. Oyun arkadaşları da ona eşlik eder karın doyurmak için kontun yediğinden ister, “Sandwich’inkinden olsun” derlermiş. Böylece sandviç kelimesi yerleşmiş.
Elvis sandviçi
Sandviç dünyası çok çeşitli, her ülkede o ülkenin mutfak kültürüne göre bambaşka lezzetler katılıyor, aklımıza hayalimize gelemeyecek malzemeler bir araya geliyor, iki dilim ekmek arasına sıkışıveriyor. Bunlardan biri pek yakında dünya gündemine oturabilir. Hiç Elvis sandviçi duydunuz mu? Hayatı hakkında çekilen son biyografik filme konu olan Elvis Presley’nin en sevdiği yiyecek yerfıstığı ezmesi ve muz dilimleri ile yapılan bir sandviçmiş. Öyle ki bu yüzden bu sandviç hâlâ kısaca “Elvis” olarak anılıyor. Sık sık annesi gibi gördüğü siyahi aşçısı Pauline’den bunu yapmasını ister, çoğu kez içine bol kızarmış domuz pastırması beykın da koydururmuş. Elvis’in son yıllarında inanılmaz kilo aldığı malum, ama suçu tek bir sandviçte bulmak haksızlık olur. Zira Elvis bu sandviçi o kadar severmiş ki, bir oturuşta 5-6 adet birden yermiş.
Kraliçe’nin favorisi
Geçen hafta dört gün boyunca İngiltere’de Kraliçe Elizabeth’in taç giymesinin 70’inci yılı kutlandı. Jübile kutlamaları gündemi işgal etti, partilerde yenilen içilenler çok konuşuldu. Ama asıl rol çalan Kraliçe’nin el çantasına sakladığı marmelatlı sandviç oldu. Animasyon karakteri Paddington ayısı ile yaptığı parodide her ikisinin de favorisinin en basitinden iki tost ekmeği dilimi arasına marmelat sürülmüş sandviç olduğu ortaya çıktı. Böylece en üst düzey asil damaklar ile halkın tercihinin aynı olabileceği vurgulandı. Halka inmek diye buna denir.
Sandviç bu, alt tarafı ekmek dememek gerek. İlk çıkışı İngiliz kontu sofrasında doğmuş, Kraliçe’nin el çantasına girmiş, ünlü rock’n roll kralı Elvis’in adını almış ama sandviç tüm dünyada halkların bir numara gözdesi.