Muristek
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Cevapları: 10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı MEB Yayınları Cevap Anahtarı 2022-2023
Edebiyat dersi eğitim öğretim hayatı boyunca öğrencilerin karşısına çıkan alanlardan bir tanesidir. Özellikle merkezi sınavlarda öğrencilerin Türk Dili ve Edebiyatı dersine ihtiyaçlar olur. Edebiyat ders konuları her yıl MEB tarafından açıklanan müfredata göre düzenlenir. 10. sınıf edebiyat dersinde toplamda 9 adet ünite bulunmaktadır.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 1. Ünite Giriş Sayfa 14, 15, 16 Edebiyatın Tarih ve Din İle İlişkisi Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
DERSE HAZIRLIK
1. Kurtuluş Savaşı’nı anlatan bir tarih kitabı mı yoksa bu savaşı konu alan bir roman mı daha çok ilginizi çeker? Düşüncelerinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Kurtuluş Savaşı’nı anlatan bir tarih kitabını mı yoksa bu savaşı konu alan bir romanı mı okumayı tercih edersiniz? Diye soru yöneltildiğinde, Ben romanı seçerim. bunun nedenini açıklayalım;
Tarih kitapları bilimsel yazılar içeren kitaplardır. Tarihimiz ve tarih bilimi çok önemli ve değerlidir ancak kalın tarih kitaplarını okurken bazen kişi sıkılabilmektedir. Bu nedenle olayları uzun tarih kitaplarından okumak fazla tercih edilmemektedir.
2. Edebiyatın tarihle nasıl bir ilişkisi olduğunu düşünüyorsunuz?
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 15 Cevabı
1. Metinde geçen “ülkü” kelimesinin anlamını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Ülkü, amaç edinilen, ulaşılmak istenen erek, ideal demektir.
2. Okuduğunuz metindeki “Bir edebî eseri layıkıyla ve tarihî manâsıyla anlamak için, önce o devrin genel hayatını, yaşayış ve düşünüş tarzlarını, o devir insanlarının hayat ve evren hakkında neler bildiklerini öğrenmemiz gerekir.” görüşüne katılıyor musunuz? Neden?
Katılıyorum. Çünkü, yargılar, doğrular, dünyaya ve hayata bakış açısı zamanla değişir. Dini inançlar, kanunlar, gelenek ve görenekler, kültürler arası etkileşim, teknoloji bu değişime sebep olmaktadır. Örneğin, bir eski bir edebi eserde düğün anlatılsa, bu günün düğünü ile arasındaki fark görülür. Kısa bir zaman içinde bu ufak olayda meydana gelen değişi daha eski metinlerde çok daha büyük farklara3. “Bir şaheser, neticede mutlaka toplumsal bir ülkünün ifadesidir.” cümlesini metinden hareketle açıklayınız.
Şaheserler,içerisinde bulundukları toplumun düşünüş, duyuş ve ideallerinin bir ifadesidir. Bunlar da bir toplum ortak duygu ve düşüncelerini yansıtan kavramlardır.
Şaheserler, toplumun etkilendiği her şeyden etkilenir. Zaten içerisinde bulunduğu toplum sayesindeşaheseradını alır. Herkes birşaheserolamaz ama herkesin birşaheserolma imkanı vardır.
Birşaheser, neticede mutlaka toplumsal bir ülkünün ifadesidir cümlesi son derece doğrudur. Çünkü birşaheseriçerisinde bulunmuş olduğu dönemi yansıtmaktadır. Bunu da nesillerden nesile de aktarmaktadır. Kısaca bu sözün tanımı da bu şekildedir.
4. Okuduğunuz metnin konusunu belirleyiniz.
Metnin konusu edebiyat ve tarih arasındaki ilişkidir.
5. Okuduğunuz metinde yazar ile anlatıcının aynı kişi olmasını neye bağlıyorsunuz?
Metin öğretici metin olduğu için yazar ile anlatıcı aynı kişidir. Sanat metinlerinde örneğin roman ve hikayelerde anlatıcı kurmacadır.
6. Metindeki anlatım biçimi ve düşünceyi geliştirme yollarını belirleyiniz. Belirlediğiniz cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Anlatım Biçimi: Açıklayıcı anlatım, öğretici anlatım
Düşünceyi Geliştirme Yolları: Benzetme, örneklendirme
7. Metinden yola çıkarak edebiyat-tarih ilişkisini yorumlayınız.
Yöntem farklılıklarına rağmen edebiyatla tarih arasında sıkı bir ilişki vardır. İkisi de birbirinin ürün ve verilerini kullanır. Her edebi metnin içinde oluştuğu tarihi bir dönem vardır ve edebi metinlere bu dönemin özellikleri ve izleri yansır. Edebi metinlerin konusunu, yazıldığı dönemin olayları, sosyal ve siyasal yapısı, dünya görüşü oluşturur. Bu eserleri anlamak ve doğru yorumlayabilmek için o dönemin tarihini bilmek gerekir. Ayrıca kimi edebi eserler konusunu doğrudan tarihsel gerçeklerden alır, bu tür eserler de tarih bilimine yardımcı olur, kaynak oluşturur.
8. Metindeki ana düşünce ile yardımcı düşünceleri belirleyiniz. Belirlediğiniz cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Anlatım Biçimi: Edebî değeri olan bir metni tam anlamıyla değerlendirebilmek için metni tarihteki yerine göre inceleme yapmak gerekir.
Düşünceyi Geliştirme Yolları: Bir milletin edebiyatı milli ruhu ve milli hayatı yansıtır. Edebiyat toplumun diğer kurumlarına bağlı ve onlarla uyumludur.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 16 Cevabı
1. Metinde geçen “ahlakî, lâyıkıyla, mânasıyla, lisâniyat” kelimelerini doğru telaffuz etmek için nelere dikkat edersiniz?
Kelimelerdeki uzun ve kısa hecelere dikkat etmeliyiz. Uzun heceleri kısa, kısa heceleri uzun okumak telaffuz kusurudur.
2. Okuduğunuz parçada geçen “Hakikaten, bir milletin coğrafi çevresiyle, sonra dinî, İktisadî, hukukî, ahlâkî, sanatsal ve siyasi hayatıyla edebiyatı arasındaki bağlantılar o kadar açıktır ki bu konuda açıklama yapmayı bile fazla görüyoruz.” cümlesindeki altı çizili “ki”lerin ayrı ya da birleşik yazılma nedenini söyleyiniz.
arasındaki” kelimesindeki “ki” sıfat yapma işlevi taşıdığı için bitişik; “açıktır ki” kelimesindeki “ki” ise bağlaç olduğu için ayrı yazılır.
3. Aşağıdaki parça okuduğunuz metinden alınmıştır. Parçada belirtilen noktalama işaretlerinin parçadaki kullanım amaçlarını aşağıdaki şemalara yazınız.
(Tırnak işareti)Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır.
Virgül(,)Verilen cümlede virgül işareti, uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konur.
Soru işareti (?)Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna konur.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 1. Ünite Giriş Sayfa 17, 18, 19, 20 Din Edebiyat İlişkisi Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
DERSE HAZIRLIK
1. Din ile edebiyat arasında nasıl bir ilişki olduğunu düşünüyorsunuz? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
Bireyleredebiyatsanatı sayesinde her çeşit fikir, his ve hayallerini estetik bir biçimde farklı kişilere aktarmaya çalışmıştır. Bu nedenle deedebiyatsanatı içerisinde bulunulan dönemin aynasıdır şeklinde yorum yapabiliriz.
Çünkü heredebi eseryazıldığı dönemi olduğu gibi yansıtır.Dinde asırlar boyunca bireyleri etkisi altına alan, kişilerin hayatına etki eden ve ahlaki toplumsal düzenin kaidelerini belirleyen oldukça önemli bir kavramdır.
Bir toplumu bu denli etkileyen bir kavrama karşıedebiyatda kayıtsız kalmamıştır. Çünküedebiyattoplum hayatını bir ayna gibi yansıtır.Dinlerinde toplum üzerinde vermiş oldukları etki aynı biçimdeedebi eserlerede yansımaktadır.
2. Dinî içerikli bir edebî metin yazmak isteseniz hangi edebî türü tercih edersiniz? Niçin?
Şiir, hikaye ve roman olabilir.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 18 Cevabı
1. Okuduğunuz metinde geçen “Din, bireyi mukaddes duygu, ortak şuur ve vicdan etrafında birleştirir.” cümlesindeki altı çizili kelimelerin anlamlarını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Mukaddes:güçlü bir dinsel saygı uyandıran ya da uyandırması gereken. Şuur:insanın kendisini, çevresini ve olup biteni tanıma, algılama, kavrama, fark etme yetisi.2. Metinden yola çıkarak dinin edebiyattaki yeriyle ilgili hangi sonuçlara ulaşabilirsiniz?
İnsanların hayatlarını kuşatan, ahiretlerini mamur etme iddiası taşıyan dinin, edebiyatı etkilememesi düşünülemez. Düşünülemez çünkü din, öğretisiyle insanlara hem bir hayat tasavvuru sunar hem de bu öğretide kullandığı dille ve bir şey anlatırken seçtiği sembollerle, yaptığı benzetmelerle bir zihin de inşa eder. Din tarafından zihni inşa edilen bu insanın ise hem hayatında hem de eserlerinde dinin etkisi bir şekilde görünür kaçınılmaz olarak.
3. “Bu sanat, bir dönemin, bir toplumun hissiyatını, inançlarını, irfanını, bilgilerini, algılarını, kavrayışını ve estetik dünyasını yansıtan ayna konumundadır.” cümlesinden yola çıkarak edebiyatın toplumsal işlevi ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Edebiyat ait olduğu toplumu yansıtır, edebi ürünlerde toplumun izlerini görmek mümkündür. Edebiyatın toplumu değiştirme ve yönlendirme işlevi de vardır.
4. Metinde düşünceyi geliştirme yollarından hangileri kullanılmıştır? Bunların tercih edilmesinin anlatım biçimine katkısını söyleyiniz.
Tanımlama, benzetme, karşılaştırma, örneklendirme… Metindeaçıklayıcı anlatım biçimikullanıldığı için bu düşünceyi geliştirme yolları metinde anlatılanların daha iyi ifade edilmesine, açık ve anlaşılır olmasına katkı sağlıyor.
5. Metnin tema ve konusunu belirleyiniz.
Teması: din-edebiyat ilişkisiKonusu:Edebiyat araştırmacılarının din-edebiyat ilişkisine önem, dini metinlerin insanlarda oluşturduğu etki, İslamlaşmasının edebiyata etkileri…
6. Metnin üslubu ile ilgili çıkarımlarda bulununuz.
Metin öğretici bir nitelik taşıdığı için nesnel bir tutumla açık, anlaşılır bir üslup kullanılmıştır.
7. Metinde anlatıcı ile yazarın aynı kişi olmasını neye bağlıyorsunuz? Açıklayınız.
Metnin öğretici olmasına
8. Metindeki ana düşünce ile yardımcı düşünceleri belirleyiniz. Belirlediğiniz cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Ana Düşünce: Edebiyatın dinî hayata, dinî hayatın da edebiyata ve dile etkisi vardır.
Yardımcı Düşünceler:
Din estetik duyguyu besleyen önemli bir kaynaktır. İslamlaşmayla birlikte edebiyat ve din ilişkisi daha zengin bir nitelik kazanmıştır.10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 19 Cevabı
1. Metinden alınan “Böylece dindar kişi, kutsal kitabı okurken edebî bir bilince ve dil zevkine de ulaşır.” cümlesinde altı çizili kelimeler ünlüyle başlayan ek aldıklarında kelimenin sonundaki sert ünsüzler yumuşamıştır. Siz de okuduğunuz metinden buna benzer örnekler bulunuz. Bulduğunuz örneklerin altını çiziniz.
–gücünden –getirdiği –sürecinde
2. Okuduğunuz metinden alınan “Nitekim Türkler, İslamlaşma sürecinde tabii bir kültür değişimi yaşamış, yeni bir estetik anlayış içerisinde kendilerini bulmuşlardır.” cümlesinde virgüllerin aynı amaçla kullanılıp kullanılmadığını açıklayınız.
–İlk virgül işareti, yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konmuştur. İkinci virgül ise sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılmıştır.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 1. Ünite Giriş Sayfa 20, 21, 22, 23, 24, 25 Türk Edebiyatının Ana Dönemleri Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
DERSE HAZIRLIK
1. Kütüphanelerde kitapların çeşitli ölçütlere göre gruplandırılması, bize ne gibi kolaylıklar sağlayabilir? Düşüncelerinizi belirtiniz.
Cevap: Kütüphaneler, kitaplara kolayca ulaşabileceğimiz yerlerdir. Kütüphanelerde hemen her aradığımız kitabı bulabiliriz. Kütüphanelerin belli saatlerde açık olması insanların ihtiyaçlarını karşılamaları için çok gereklidir. Kütüphanelerde kitapların çeşitli ölçütlere göre gruplandırılması,kütüphanede kitap arayışında bulma noktasında zaman kaybının önlenmesi için iyi olmaktadır.
2. “Hayatımın dönüm noktaları” dediğiniz olayları neye göre tespit edersiniz? Düşüncelerinizi sözlü olarak paylaşınız.
Cevap: İnsanlar hayatlarında çok önemli olaylar yaşayabilirler. Bu olaylar insanların aklından da hiç çıkmayabilir. Bu nedenle insanlar bu olaylara özel anlamlar da yükleyebilirler. İnsanın hayatımın dönüm noktaları dediği olaylar,okul hayatı, iş hayatı, evlilik hayatı, askerlik hayatı, sınavlar, ölümler, düğünlergibi olaylardır.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 23 Cevabı
1.• Toplum hayatındaki bu değişiklikler bir süre sonra edebiyatı da etkilemiş; gazeteler, Batı edebiyatındanyapılan çeviriler, uyarlamalar. Türk edebiyatına bu doğrultuda yön vermiştir.• Böylece Batı kültürüyle yetişen yeni kuşak sanatçıları, Batı edebiyatı yolunda yeni bir çığır açmışlardır.Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili ifadelerin anlamlarını cümlelerin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Cevap:Uyarlama:Yabancı bir dille yazılmış, yerli olmayan bir yapıtı, yerli yaşama uydurarak, yerlileştirerek kendi diline çevirmek işi.
Çığır Açmak:Belli bir alanda yeni bir yöntem, yeni bir yol başlatmak.
2. Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasındaki ölçütleri metinden hareketle söyleyiniz.
Kültürel değişim Dini değişim Coğrafya değişimi Lehçe ve şive ayrılıkları3. Metinde geçen “Geçiş Dönemi” ifadesinden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Cevap: İslamiyet öncesi dönemdeki kültür ile İslamiyet sonrası kültür iç içe yaşandığı dönemdir.
4. Islami Dönem’deki ürünlerde Arapça-Farsça kelimelerin fazlaca kullanımını neye bağlıyorsunuz? Metinden hareketle cevaplayınız.
Cevap: Daha önceki dönemlerde (Köktürk Dönemi) herhangi bir milleten etkilenme söz konusu olmadığı için dil saf Türkçe’dir, yabancı etkilerden uzaktır. Türklerin İslamiyeti kabulüyle eserlerin içeriğinde ve üslubunda değişim dikkat çeker. Arap ve İran edebiyatının etkisiyle İslami Dönem’deki ilk ürünlerde Arapça-Farsça kelime ve tamlamalar fazlaca kullanılmıştır.
5. Metnin dil ve anlatım özelliklerinin temaya olan katkısını söyleyiniz.
Cevap: Metindeki açık ve yalın anlatım; temanın somutlaştırılamasını, anlatılanların daha anlaşılır olmasını sağlamıştır.
6. Metinde kullanılan anlatım biçimiyle düşünceyi geliştirme yollarını belirleyiniz.
Anlatım biçimi:Açıklayıcı anlatımDüşünceyi geliştirme yolları:Örneklendirme, karşılaştırma
7. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatının oluşumunda hangi tarihî olay etkili olmuştur?Cevap: 1839’da ilan edilen Tanzimat Fermanı
8. Öğrendiğiniz bilgilerden hareketle aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri doldurunuz.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 24 Cevabı
1. Okuduğunuz metinden alınan “İslamiyet’in Türkler arasında yayılması X. yüzyılda gerçekleşmiştir.” cümlesinde rakamdan sonra kullanılan noktanın kullanım amacını belirtiniz.Cevap: Sıra belirtmek için “-nci” ekinin yerine kullanılır.
2. Okuduğunuz metinden büyük harflerin farklı kullanım amaçlarına örnek olabilecek cümleler bulunuz.M.Fuad Köprülü ➜Özel adlar büyük harfle başlarYazılı Edebiyat Dönemi➜Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.Köktürk ve Uygur➜Devlet adları büyük harfle başlar.Altun Yaruk, Sekiz Yükmek, Irk Bitig➜ Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her kelimesi büyük harfle başlar.Arapça-Farsça➜ Dil isimleri büyük harfle başlar.
Türk edebiyatı,Türklerintarih boyunca içinde yer aldıkları değişik kültür çevreleri dikkate alınarakM. Fuad Köprülütarafından üç ana döneme ayrılmıştır. Türklerin➜Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar. Yazılı Edebiyat Dönemi’ni iseKök Türk ve Uygurmetinleri oluşturmaktadır. Altun Yaruk, Sekiz Yükmek, Irk Bitigbu dönem eserlerindendir. Bu anlayışla verilen eserlerdeArapça-Farsça kelime ve tamlamalarla yüklü, ağır, sanatlı bir dil kullanılmıştır.3. Aşağıdaki parçada yazımı yanlış olan kelimelerin altını çiziniz.
Şehirlerde giderek artan bir betonlaşma hareketi vardı. Bu durum beni de ailemi de çok üzmekteydi. Yaşadığımız ev de bundan nasibini alacakdı galiba. Çünkü komşuların hepsi, evlerini terkedip apartman yapılmasına izin vermişlerdi. Bir tek biz kalmıştık buna boyun eğmeyen. 1975’de evlenen annem ve babam yıllardır bu bahçeli evde yaşamaktaydı. Bu evde pekçok anı biriktirmişlerdi. Onlar için evden vaz geçmek, anıları da yok saymaktı sanki. Yine bir ilk bahar akşamı… Havada rahatlatıcı bir esinti, insanı kendinden geçiren hoş bir koku vardı. Annemde bunun etkisinde kalarak yine hayallere dalmıştı anlaşılan. Çünkü insanın geçmişte ki güzellikleri unutması elbette mümkün değildi.
Hat sanatı, yazı tipleri/karakterleri, kâğıt, kitap, kütüphane konularından birini araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı yazıp sınıfta paylaşınız.
Cevap: Yazım yanlışı olan kelimelerin altı çizilip doğru şekilleri parantez içinde yazılmıştır. Şehirlerde giderek artan bir betonlaşma hareketi vardı. Bu durum beni de ailemi de çok üzmekteydi.
Yaşadığımız ev de bundan nasibinialacakdı (alacaktı)galiba. Çünkü komşuların hepsi, evleriniterkedip(terk edip)apartman yapılmasına izin vermişlerdi. Bir tek biz kalmıştık buna boyun eğmeyen.1975’de(1975’te)evlenen annem ve babam yıllardır bu bahçeli evde yaşamaktaydı. Bu evdepekçok(pek çok)anı biriktirmişlerdi. Onlar için evdenvaz geçmek(vazgeçmek), anıları da yok saymaktı sanki. Yine birilk bahar(ilkbahar)akşamı… Havada rahatlatıcı bir esinti, insanı kendinden geçiren hoş bir koku vardı.Annemde(annem de)bunun etkisinde kalarak yine hayallere dalmıştı anlaşılan. Çünkü insanıngeçmişte ki(geçmişteki)güzellikleri unutması elbette mümkün değildi.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 1. Ünite Giriş Sayfa 25, 26, 27, 28 Türk Yazı Dilinin Tarihi Gelişmesi Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
DERSE HAZIRLIK
1. “Dilimiz, kimliğimizdir.” ifadesinden ne anlıyorsunuz? Siz bu düşünceye katılıyor musunuz? Düşüncelerinizi sınıfta paylaşınız.
Dilimiz, kimliğimizdir sözü, haklı ve doğru bir sözdür.Bir milletin kimliğinin oluşmasında, kullandığı dil çok etkili olmaktadır. Kullanılan dil ve kelimeler millet olma anlamına gelir.
2. Bir milletin tarih boyunca farklı alfabeler kullanmasında neler etkili olmuş olabilir?
Bir millet tarih boyunca varlığını sürdürebilmek için çeşitli faaliyetler gösterir. Milletler, varlıklarını sürdürebilmek için köklü devletler kurup kültürel olarak faaliyet de gösterebilirler.
Bir milletin tarih boyunca farklı alfabeler kullanmasındafarklı kültür ve medeniyetlerle sürekli olarak etkileşimde olması söz konusudur.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 27 Cevabı
1. Metinde geçen “Türkiye Türkçesinin gelişmesi içinde Yeni Lisan hareketinden sonra en geniş çalışma, Dil İnkılabı’dır.” cümlesinde “inkılap” kelimesinin anlamını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Cümlede "inkılap" toplum düzenini ve yapısını daha iyi duruma getirmek için yapılan köklü değişiklik, iyileştirme, devrim, reform anlamında kullanılmıştır.
2. Metne göre Eski Türkçe hangi dönemlerde kullanılmıştır?
VIII. (8) yüzyıldan XIII. (13.) yüzyıla kadar Kök Türk, Uygur ve Karahanlı devirlerini içine alan dönemde...
3. Okuduğunuz metinde Orta Türkçe Dönemi hakkında edindiğiniz bilgileri kendi cümlelerinizle ifade ediniz.Bu dönemde Türkleryeni yazı dillerini meydana getirmişlerdir. Bu devirde Türkçe, Kuzey-doğu Türkçesi ve Batı Türkçesi adı ile ikiye ayrılmıştır.
4. Metne göre Osmanlı Türkçesi neden yabancı dillerin etkisi altında kalmıştır?Osmanlı Devleti Hazar’dan Orta Avrupa ‘ya, Kırım’dan Afrika’ya kadar geniş bir sahaya yayıldığı için
5. Metinden yola çıkarak Türkçenin tarihsel gelişim sürecinde çeşitli evreler geçirmesinin sebeplerini belirtiniz.Türklerin geniş bir alana yayılmaları, farklı kültürlerle etkileşim, dil devrimi gibi sebepler sıralanabilir.
6. Okuduğunuz metinde sanatlı söyleyiş, mecaz, öznellik gibi anlatım özelliklerine neden yer verilmediğini söyleyiniz.Metin öğretici metin türünde olduğu için...
7. Metnin tema ve konusunu belirleyiniz.
Tema:Türkçenin tarihi gelişimiKonusu:Eski Türkçenin etkili olduğu yüzyıllar, hangi devirleri içine aldığı; Orta Türkçenin Kuzey-doğu Türkçesi ve Batı Türkçesi olarak ikiye ayrıldığı, özellikle Türkiye Türkçesinin içinde bulunduğu Batı Türkçesinin gelişimi...
Yukarıdaki parça okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu parçada geçen noktalama işaretlerinin parçadaki kullanım amaçlarını açıklayınız.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı 1. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları Sayfa 30, 31, 32, 33 Cevapları
1. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI
A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru kelimeyi/kelimeleri yazınız.
1. Türkler tarih boyuncaKök, Uygur,Türk, Arap, KirilveLatinalfabelerini kullanmışlardır.2. Koşuk, sav, destan gibi ürünler Türk edebiyatınınsözlüDönemi’neaittir.3. Edebiyat;tarih, felsefe, coğrafya, psikoloji. psikiyatri, din vö.gibi bilimlerden yararlanır.4. Türk edebiyatıİslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı, İslami Dönem ve Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatıolmak üzere üç ana döneme ayrılır.5.Kök Türk YazıtlarıTürk edebiyatının yazılı ilk ürünüdür.6. Türk edebiyatında8yüzyıldan itibaren Yazılı Dönem başlamıştır.
B) Aşağıda numaralar ile verilen dönem isimlerini harf ile verilen eser isimleriyle eşleştirerek harfleri numaraların yanındaki yay ayraçların içine yazınız.
(D)1. Geçiş Dönemi a) Kök Türk Kitabeleri(A)2. Yazılı Dönem b) Makber(Ç)3. Sözlü Dönem c) Koşma(C)4. İslami Dönem ç) Koşuk(B)5. Batı etkisinde gelişen d) Kutadgu Bilig
C) Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını ilgili alana yazınız.
8. Destan devri edebiyatında şiir sazla söylenir. Henüz yazı yokken yüzyıllarca, sazla ve sözle söylenen bu şiir, Türk tarihinde bir sözlü edebiyat geleneği kurmuştur. Sözlü edebiyat geleneği o kadar köklüdür ki asırlarca taşlara kazınan yazılar, İslamiyet’ten sonra aydınların yazdığı kütüphaneler dolusu yazmalar, şiir divanları, halk şiirinin geçirildiği cönkler, nihayet Türk topraklarında matbaanın gelişmesi; özellikle halk arasında sazlarla dile getirilen bu sözlü geleneği durduramamıştır. Bugün hâlâ halk içinde yazıya geçmeden önce sazla söylenen şiir, bu kadar eski ve bu kadar köklü bir geleneğe bağlıdır. O kadar ki milletin karakterini öğrenmek isteyenler için geleneğe bu ölçüdebağlılık dikkat çekici bir özelliktir.Bu parçadan hareketle Sözlü Dönemle ilgili çıkarımlarınızı aşağıda boş bırakılan yere yazınız.
Aşağıdaki kutucuklarda “GİRİŞ” ünitesi ile ilgili 9-15. soruların cevapları bulunmaktadır. Buna göre kutucuklarda yer alan harfleri boş bırakılan yerlere yazarak soruları cevaplayınız. (Soruların birden fazla cevabı olabileceğini göz önünde bulundurunuz.)
Bu döneme Destan Devri edebiyatı da denir. Sözlü Dönem edebiyatı köklü bir geleneğe dayanır. Anlatım sözlüdür. Şiirler saz eşliğinde söylenir. Sözlü edebiyat geleneği İslamiyet’ten sonra da varlığını sürdürmüştür.9. B, F10. A, Ç, D11. C, E, İ12. Ç, G13. I14. Ğ15. B, H
16-19. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
16. Çanakkale Şehitlerine şiiri, hangi tarihsel gerçeklik üzerine yazılmıştır? Metinden örneklerle açıklayınız.
Çanakkale Şehitleri şiiri Çanakkale Savaşı üzerine yazılmıştır. “Şu Boğaz harbi nedir?Var mı ki dünyâda eşi?”sorularıyla savaşının büyüklüğüne ve önemine dikkat çekilmiştir. “Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya” dizelerinde düşman ittifakının donanma sayısının çokluğu ifade edilmiştir. Çanakkale Savaşı’nda, Batı dünyasının Türk milletine olan saldırısı, Batı’nın medeniyet adına işlediği cinayetler, Türk askerinin cesareti, imanı, inancı, kahramanlığı, vatan için şehit düşmesi şiirde tasvir edilmiştir.
17. Şiirin din ve tarihle ilişkilendirilmesi, şiirin anlamını nasıl etkilemiştir?
Şiirde tarihsel gerçekliği ve dini inancını yansıtan birçok kelime ve kelime grubuna yer verilmiştir. Şair son derece lirik-epik bir söyleyişle Çanakkale Savaşı’nı, kahraman şehitlerimizi oldukça canlı tasvirlerle destanlaştırmıştır.
18. Metinde geçen açık ve örtük iletilere örnekler bularak aşağıda boş bırakılan yerlere yazınız.
Açık İletiler:Şu Boğaz Harbi nedir? Var mı ki dünyâda eşi?En kesîf orduların yükleniyor dördü beşi
Örtük İletiler:Birhilâluğruna, yâ Rab, negüneşlerbatıyor!Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhîd’i…
19. Şiirin dilini göz önünde bulundurarak şiirin yazıldığı dönemle ilgili çıkarımlarda bulununuz.
Şiir savaş dönemini yansıtıyor. Çanakkale Savaşı dünya tarihinde eşine az rastlanır cinsten deniz ve kara muharebelerine sahne olmuş bir savaştır. Bu savaşta Türk askeri inanç ve azmiyle destansı bir kahramanlık örneği sergilemiş, binlercesi bu topraklar için şehit olmuştur.
Ç) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.20. B 21. C 22. E 23. E 24. A
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 2. Ünite Hikaye Sayfa 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42 Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Destanını Beyan Eder Hanım Hey Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 36 Cevabı
1. “Fedakârlık, sadakat, saygı” gibi değerlerin aile ve toplum yaşamındaki yeriyle ilgili neler düşünüyorsunuz? Düşüncelerinizi sözlü olarak paylaşınız.
Cevap:Fedakarlık, sadakat ve saygı aile ve toplumu ayakta tutan en önemli değerlendendir. Bu değerlerin olmadığı aile ve toplumlar zamanla yozlaşmaya ve eninde sonunda yıkılmaya mahkumdur. İnsan toplumsal bir varlıktır, doğduğu andan itibaren çevresiyle etkileşime girer. İnsanı insan yapan da ailede edinip sosyal çevreyle geliştirdiği ve benimsediği değerlerdir. Bu değerlerden saygı hem toplum hem de toplumun en küçük birimi aile için olmazsa olmazdır. Saygının olmadığı yerde sevgi de olmaz karşılıklı anlayış da… Bir toplumda herkes birbirini sevmek zorunda değildir fakat herkes birbirine saygı duymak zorundadır. Huzurlu bir toplum ancak birbirlerini anlayan, farklılıklarına rağmen birbirlerine saygı duyan insanlarla oluşabilir. Geleceğe güvenle bakabilmenin, yarınlara kalabilmenin sırrı budur.
2. Tarihte kahramanlığıyla ün yapmış kişilerden en çok hangisi sizi etkilemiştir? Niçin?
Cevap:Mustafa Kemal Atatürk, Fatih Sultan Mehmet, Kanuni, Alparslan…
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 41 Cevabı
• Ansızın Deli Dumrul dört nala yetişti.• Benim ulu dergâhımda gezsin, benlik eylesin.
Okuduğunuz metinden alınan bu cümlelerde altı çizili kelime gruplarının anlamını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Dört nala➜çok hızlı bir biçimde
benlik eylesin➜kendini üstün görmek
2. Okuduğunuz metinde Deli Dumrul’un bir kuru çayın üzerine köprü yapmasının asıl sebebini söyleyiniz.
Cevap:Deli Dumrul’un bir kuru çayın üzerine köprü yapmasının asıl sebebi çok güçlü olduğunu herkese duyurmak ve ününün yayılmasını istemesidir.
3. Azrail ile karşılaştıktan sonra Deli Dumrul’un fikirleri neden değişmiştir? Metinden hareketle açıklayınız.
Cevap:Allah’ın yüceliğini ve Azrail’in O’nun güçlü bir emir kulu olduğunu ölümle burun buruna gelince öğrenen Deli Dumrul hatasını ve acizliğini anlar.
4. Okuduğunuz metinde Deli Dumrul’un eşi, fedakârlığı temsil eden kişi olarak verilmiştir. Bu durum size Türklerin geçmişteki sosyal yaşamları ile ilgili nasıl bir fikir vermektedir?
Cevap:Sadakati, fedakarlığı ve diğer üstün özellikleriyle kadın, Eski Türklerde hem ailede hem de sosyal yaşamda çok önemli bir yere sahiptir. Kadın, Türk aile yapısının omurgasını oluşturmuş, her zaman erkeğinin tamamlayıcısı olmuştur. Türk toplumunda kadın, her zaman ön planda tutulmuş, devlet yönetiminde dahi söz sahibi olmuştur.
5. Metinde Azrail için insanoğlunun ejderhası şeklinde bir benzetme yapılmasının nedeni nedir?
Cevap:Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki metinde “insanoğlunun ejderhası” Azrail için değil Deli Dumrul için kullanılmıştır… Deli Dumrul için insanoğlunun ejderhası şeklinde bir benzetme yapılmasının sebebi Deli Dumrul’un çok güçlü, kuvvetli olduğunu belirtmek içindir.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 42 Cevabı
6. Dede Korkut’un bu hikâyede nasıl bir rolü vardır? Dede Korkut ne zaman ortaya çıkmakta ve neler söylemektedir?
Cevap:Dede Korkut, hikâyelerin sonunda kopuzuyla şiir söyler ve hem kahraman için hem Oğuz toplumu için dua eder. Hikâyelerde olayların sonlanması ile birlikte Dede Korkut ortaya çıkmakta ve hayır dualar etmektedir.
7. Metindeki olay örgüsünü gerçekleşme sırasına göre aşağıdaki şemalara yazınız.
Obadan bir yiğidin vefat etmesi üzerine Deli Dumrul’un Azrail’e kafa tutması Deli Dumrul’un Azrail’e yenilmesi, Allah’a bağışlanması için yalvarması Deli Dumrul’dan canı yerine can bulmasının istenmesi, eşinin canını vermeyi kabul etmesi Hak Taala’nın Deli Dumrul ve eşine yüz kırk yıl ömür vermesi, Dede Korkut’un dua etmesi8. Okuduğunuz metnindeki kişilerin özelliklerini belirleyiniz.
Cevap:EserdeDumrulfiziksel özellikleri bakımından mükemmeldir. Klasik türk erkeğinin fiziksel özellikleri vardır. Güçlüdür, uzun boyludur, yakışıklıdır… Fakat delidir, yaşamı boyunca aklına eseni yapmıştır, istediğini almıştır. Yalnız ölümle tanışınca olgunlaşmaya başlamıştır.Deli Dumrul’un anası, yaşlıdır ve ölümü beklemektedir. Dumrul’u çok sever, fakat bütün hayatını onun için harcadığını düşünerek Dumrul için hayatını vermez..Deli Dumrul’un babası da, yaşlıdır. O da Dumrul’u çok sever, ama o da kabul hayatını Dumrul için vermez..El kızı(Dumrul’un karısı) güzel ve genç bir kadındır. Deli Dumrul’la büyük bir aşk yaşamaktadırlar. Olgun ve sevdiği kişi için her şeyi yapabilecek bir kişiliğe sahiptir.
9. Okuduğunuz metnin anlatıcısını ve anlatıcının bakış açısını metinden örnek cümleler göstererek söyleyiniz.
Cevap:Metin hakim anlatıcı tarafından anlatılmıştır. İlahi bakış açısıyla yazılmıştır.Örnek: “Bu sözler, Allah Teâla’nın hoşuna gider. Azrâil’e canının yerine can bulması karşılığında Deli Dumrul’u bağışlayacağını söyler.”
10. Metnin dil özelliklerine bakıldığında hikâyenin nesir bölümündeki anlatım bir konuşma dili özelliği taşırken karşılıklı konuşmalarda nazım özelliği taşımaktadır. Bu durum metnin dil ve anlatımını nasıl etkilemiştir?
Cevap:Metinde nazım ve nesirin iç içe geçmesi metne şiirsellik ve akıcılık kazandırmıştır. Ahenk unsurlarına verilmesi anlatımı tekdüzelikten kurtarıp anlatıma canlılık ve hareket katmıştır.
11. Siz olsaydınız bu hikâyeyi nasıl bitirirdiniz? Neden?
Cevap:Yorum sizin, hikayeyi mutlaka okumanızı öneriyoruz…
12. Okuduğunuz metnin teması metin türüne nasıl bir katkı sağlamıştır? Açıklayınız.
Cevap:Metin, canı yerine can bulma, fedakarlık, pişmanlık vb. temalar üzerine kurulmuştur.
13. Metindeki ana düşünce ile yardımcı düşünceleri belirleyiniz. Belirlediğiniz cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Ana Düşünce: İnsanın benliğini, nefsini tanrılaştıramayacağı, Allah’ın kararlarına karşı gelinemeyeceği, gelmeye kalkarsa gereken cezanın verileceğidir.
Yardımcı Düşünceler: Allah’ın affediciliği, duanın gücü, eşin fedarlığı ve sevgisi, Allah’ın takdirine razı olmak vb…
1. Okuduğunuz metinde geçen “Geçeninden otuz üç akçe alırdı, geçmeyeninden döve döve kırk akçe alırdı.” cümlesinde altı çizili kelimeler fiilimsidir. Fiilimsiler; fiil gibi -ma, -me eki ile olumsuzu yapılabilen ancak fiiller gibi çekimlenemeyen kelimelerdir.Okuduğunuz metinde geçen fiilimsilere bu bilgiden hareketle örnekler bulunuz.
Cevap:geçeninden, geçmeyeninden, diye, yiyip, içip, otururken, çağırıp, görür (gözü), tutar (elleri), diyince, olduğunu, ağardığını, ağarmasının, gelirken, basıp, hırıldanmağa, aldığını, almağa, bulması, bağışlayacağını, yaşadıklarını, doğduğunda, benzer, bulamayınca, taşıdığım, deyince, getirdiğim, doladığım, emzirdiğim, dayanarak, olunca, etmediğini, almaya...
2. Metindeki fiilimsiler metnin dil ve anlatımına nasıl katkı sağlamıştır? Sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:Fiilimsiler metne anlatım gücü zenginliği kazandırıp anlatılmak isteneni kısa yoldan anlatma olanağı sağlamıştır.
3. Aşağıdaki parçada geçen noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarını açıklayınız.
Bunu niçin böyle ederdi? Onun için ki: “Benden deli, benden güçlü er var mıdır ki çıksın benimle savaşsın, benim erliğim, bahadırlığım, kahramanlığım, yiğitliğim Rum’a, Şam’a gitsin, ün salsın” der idi.
Soru işareti:Soru bildiren cümlenin sonuna konmuştur.
İki nokta:Bir cümleden sonra alıntı bir cümle geldiği veya bir söz aktarıldığı zaman iki nokta kullanılır.Tırnak işareti:Doğrudan alıntıları göstermek için kullanılmıştır.
Kesme İşareti:Özel isme gelen çekim eklerini ayırmak için kullanılmıştır.
Virgül:Eş görevli sözcükler arasına konmuştur.
Nokta:Tamamlanmış cümlenin sonuna konmuştur.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 2. Ünite Hikaye Sayfa 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49,50 Kerem İle Aslı Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 43 Cevabı
1. Yaşadığınız çevrede insanlar hangi konularda emek verip fedakârlık yapmaktadırlar? Düşüncelerinizi günlük hayattan örneklerle anlatınız.
Cevap:Aile, vatan, meslek, arkadaşlık ilişkilerinde..
2. “Halk hikâyesi”nin size çağrıştırdığı düşünceleri sözlü olarak paylaşınız.
Cevap:Halk hikayesi, eskiden gezgin halk ozanlarının kahvelerde saz eşliğinde anlattıkları, şiir ve düz anlatım karışımı, Kerem ile Aslı, Âşık Garip, Köroğlu gibi aşk ve kahramanlık öyküleridir.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 47 Cevabı• Kerem ertesi g ün yola revan olup giderken sabaha yakın idi, başladı seher yeli esmeğe.• Gel bu kızı ona verelim eğer vermezsek bunun ahü zarı bizi harap eder.Yukarıdaki cümleler okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu cümlelerde geçen altı çizili kelime gruplarının anlamlarını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
yola revan olmak:yola çıkmak
ahü zarı:ah çekmek, ağlamak, sızlamak
2. Metne göre Hasene Hanım’ın Kerem’i gül bahçesine davet etmesinin sebebi nedir? Belirtiniz.
Cevap:Kerem’in Aslı’ya gerçekten aşık olup olmadığını anlamak için...
3. Okuduğunuz metinde Kerem’in Aslı’yı gördükten sonraki tavrı ne olmuştur?
Cevap:Hasene Hanım’ın ayaklarına kapanıp ona saygı göstermiştir.
4. Okuduğunuz metnin sonunda Kerem ile Aslı kavuşmuş mudur? Siz olsaydınız bu metnin son bölümünü nasıl düzenlerdiniz?
Cevap:Metnin sonunda Kerem ile Aslı yanıp kül olmuşlardır. İki sevgilinin ancak külleri birbirine kavuşmuştur. Ben olsaydım iki aşığı mutlaka kavuştururdum.
5. Metindeki kişilerin özelliklerini belirleyiniz. Belirlediğiniz özellikleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Kerem:Aşkı için her şeyi göze alan, fedakar bir aşıktır. Aslı:Aşkı için her şeyi göze alan fedakar bir sevgilidir. Hasene:Kayseri Beyi’nin kız kardeşidir. Kerem’in aşkının doğruluğunu öğrenmek için onu sınar, gerçek olduğunu anlayınca aşıkların kavuşmasını ister6. Metnin dil özelliklerine bakıldığında metinde nazım ve nesir bölümlerinin olduğu görülmektedir. Bu durum metnin dil ve anlatımını nasıl etkilemiştir?
Cevap:Halk hikâyelerinde olayın anlatımını hızlandırmak için nesre başvurulurken, duyguları daha etkili yansıtmak için nazım kullanılmıştır. Nazım bölümleri anlatımı daha canlı ve etkileyici hale getiririr, okuyanların veya dinleyenlerin ilgisini çeker.
7. Bu metinde hangi bakış açısı tercih edilmiştir? Metinden örneklerle açıklayınız.
Cevap:İlahi bakış açısı kullanılmıştır.
Örnek“Zira kendinin hayali geniş idi. Eğer sevdası küçük ise onu öldürtecekti. Baktı ki Kerem gözünü Aslı Han’dan ayırıp kızların hiçbirine bakmaz.”
8. Metindeki çatışmaları belirleyerek bunun konu ve temaya katkısını belirtiniz.
Cevap: Ayrılık-kavuşma, iyi-kötü çatışmaları vardır. Hikayedeki aşk teması bu çatışmalar sonucu etkili olarak ortaya çıkmıştır.
9. Metinden hareketle o dönemin sosyal ve kültürel özellikleri hakkında sözlü olarak bilgi veriniz.
Cevap:Kerem İle Aslı Halk Hikayesi Dönemin Sosyal ve Kültürel Özellikleri Hükümdarlık beylik sisteminin varlığı dönemin siyasi yapısını gösterir. Beşik kertme geleneği: Kerem ile Aslı daha doğmadan aileleri tarafından beşik kertmesi ilan edilirler. Keşişin Müslüman aileye kızım vermek istememesi (dini farklılıktan doğan çatışmaların varlığı) Nişan âdeti: Kerem ile Aslı’nın nişanlanması Büyü ve sihir yapma: Keşiş ‘in Aslı’ya sihirli bir elbise giydirmesi Aşıkların diyar gezip sazla türkü söylemesi dönemin sanat anlayışının yansımasıdır. Kerem’in Hak aşığı olması dini inanışı gösterir. Ahiret inancı Bu dünyada kavuşamayan aşıkların cennet kavuşacakları inancı
10. Metnin ana düşüncesinden hareketle hikâyeyi oluşturan olay örgüsünü tespit ederek aşağıdaki şemalara yazınız.
Cevap: AŞK HER ZORLUĞA KATLANMA GÜCÜ VEREN EN YÜCE DUYGUDUR.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 48 Cevabı
1.Okuduğunuz metinde geçen “Kerem, Aslıhan’ı görünce Hasene Hanım’ın ayağına düşüp tazim eyledi.” cümlesinde altı çizili kelimeler zarf görevli fiilimsilerdir. Zarf-fiiller -ıp (-ip, -up, -üp), -arak (-erek), -ınca (-ince), -ken, -maksızın (-meksizin) gibi ekler alır. Buna göre metinde geçen zarf-fiillere örnekler bulunuz. Bulduğunuz örneklerin altını çiziniz.
Cevap:Metindeki zarf-fiilleryerken, gittiğinde, diye, sorduğunda, duyunca, alıp, giydirip, görünce, düşüp, etmeyince, nakledip, deyip, gelip, arayıp.
2. Aşağıda iki nokta ve virgülün kullanım amaçlarından bazıları verilmiştir. Okuduğunuz metinde bu kullanımlara örnekler bularak aşağıdaki şemalara yazınız.
Cevap: İki nokta:Konuşmalardan ve açıklamalardan önce kullanılır.Örnek: Kerem: “Davete icabet lazımdır.” deyip gül bahçesine geldi.Onlar da: “Beli geçti, amma onlar Karapınar’a doğru gitti.” dediler.
Virgül:Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için kullanılır.
Örnek: Hasene Hanım, Kerem’in aşkını sınamak için Kerem’i bir gül bahçesinde, içinde Aslı’nın da olduğu birbirinden güzel kızlarla bir araya getirir.
İki nokta:Konuşmalardan ve açıklamalardan önce kullanılır.
Virgül:Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için kullanılır.
Arzu ile Kamber, Yusuf ile Züleyha, Tahir ile Zühre gibi halk hikâyelerinden birini okuyunuz.Hikâyeyi oluşturan unsurları aşağıdaki şemalarda boş bırakılan yerlere yazınız.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 50 Cevabı
Alman ve dünya edebiyatının önde gelen sanatçılarından biri olan Schiller’in Rehine adlı hikâyesini okudunuz. Bu hikâyeyi daha önce incelediğiniz Deli Dumrul hikâyesi ve Kerem ile Aslı hikâyesiyle aşağıdaki şemada verilen başlıklar doğrultusunda karşılaştırınız.
DELİ DUMRUL VE REHİNE
TEMA VE KAHRAMANLARIN ÖZELLİKLERİ
BENZERLİKLER:Her iki metnin kahramanları da güçlü, kuvvetli ve gözü pektir. Tanrı inancına sahip, zor durumlarda dua eden kişilerdir.FARKLILIKLAR:İki kahramanın karakter özellikleri birbirinden çok farklı. Deli Dumrul zorbalıkla hakimiyet kurmaya çalışan, asi, cahil, Azrail’e kafa tutan birisi.Rehineadlı hikayenin kahramanıDamonise çok mert, canı pahasına verdiği sözü tutan, mücadeleci, dostuna karşı vefalı birisidir. Deli Dumrul Azrail’e, Damon ise Sirakuza Kralı’na meydan okuyor.
KEREM İLE ASLI VE REHİNE
DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİ
BENZERLİKLER:Her iki metinde de sade ve yalın bir dil kullanılmıştır.FARKLILIKLAR:Kerem ile Aslı hikayesi nesir-düzyazı karışık yazılmıştır. Rehine adlı hikaye ise düzyazı biçimindedir. Kerem İle Aslı hikayesinde nazımla yazılan bölümler ahenkli ve lirik bir anlatıma sahiptir.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 2. Ünite Hikaye Sayfa 51, 52, 53, 54, 55 Hayber Kalesi Cengi Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 51 Cevabı
1. Kahraman olmak için sadece cesur olmak yeterli midir? Düşüncelerinizi nedenleriyle paylaşınız.Cevap:Sadece cesur olmak yeterli değildir. Kahraman olmak cesaretin yanı sıra beceri, zeka, erdem, ahlak, iyilik, doğruluk, dürüstlük ve yardımseverlik gibi değerlere sahip olmayı gerektirir.
2. Kahramanlık konulu halk hikâyelerinin günümüz romancılarını, şairlerini ya da sinema sektörünü etkilediğini söyleyebilir misiniz? Düşüncelerinizi örneklerle anlatınız.
Cevap:Evet söyleyebiliriz.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 54 Cevabı
1. Okuduğunuz metinde geçen “Divânenin biri olmalı! Yoksa bu gülünç harekete kalkışmazdı!” cümlesinde altı çizili kelimenin anlamını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Cevap:divane: Aklını yitirmiş, deli
2. Okuduğunuz metinden yola çıkarak Hazreti Ali’nin kişilik özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulununuz.
Cevap:Kahraman kişiliğiyle olağanüstü güçleri bünyesinde barındıran, mücadeleden çekinmeyen yiğit, cesur, çok güçlü bir karakter… Hayber Kalesi’nin alınmasında önemli bir görev üstleniyor.
3. Metinde geçen olağanüstülükleri metinden örnek cümleler göstererek belirtiniz.
O, öyle bir attır ki, binicisini dağdan dağa uçurur. Sıkıştığı zaman, üç aylık yolu üç saatte alır.” “At, bu geniş hendeği hiç zorluk çekmeden atlayarak bir sıçrayışta karşı tarafa geçivermişti.” “O sağlamlığı ile ünlü Hayber Kalesi’nin kapısının iki halkasına, aslan pençesini andıran bileğiyle sımsıkı yapışan Şahı Merdan, bu halkaları öyle kuvvetlice çeker ki kalenin demir kapısı yerinden kopar.”4. Metindeki olayları gerçekleşme sırasına göre aşağıdaki şemalara yazınız.
Peygamberimiz’in Hazreti Ali’yi çağırtıp gözlerini iyileştirmesi Hazreti Ali’nin Zülfikâr’ını ve sancağını alıp Hayber Kalesi’ne doğru yola çıkması Hayber Yahudileri’nin Hz. Ali’yi görünce şaşkınlık yaşamaları ve kim olduğunu anlamaya çalışmaları, aralarındaki diyaloglar Hz. Ali’nin kalenin demir kapısını yerinden koparıp kale ile hendek arasına köprü kurması Saldırılar karşısında daha fazla direnemeyen Yahudilerden Hayder Kalesi’nin alınması.10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 55 Cevabı
5. Metindeki zaman ve mekân unsuru ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Cevap:Hikayedeki olaylar Peygamber Efendimiz (S.A.V) döneminde Hayber’in fethi sırasında geçiyor. Mekan Hayber şehridir.
6. Okuduğunuz metin o dönemin sosyal ve kültürel yaşamıyla ilgili size nasıl bir fikir vermektedir? Açıklayınız.
Cevap:Müslümanlar ve Yahudiler arasında savaş vardır. Peygamberimiz İslam ordusunun başkumandadır.
7. Metinde yararlanılan anlatım biçimi ve düşünceyi geliştirme yollarını belirleyip aşağıdaki şemalara yazınız.
Anlatım Biçimi: Öyküleyici, betimleyici, destansı anlatım
Düşünceyi Geliştirme Yolları: benzetme, kişileştirme
8. Metindeki anlatıcıyı ve anlatıcının bakış açısını metinden örnek cümleler göstererek söyleyiniz.
Cevap: Cenk-nâmedeki olaylar ilahi bakış açılı hakim anlatıcı tarafından anlatılmaktadır.
Örnekler:“Ordu safları arasında kahramanlığı dillerde destan olan İmam Ali’nin bu hareketi, askerlerin savaş isteğini sanki ateşlemişti. Fakat onun ne yapacağını kimse kestiremiyordu.
9. Metindeki temel çatışmayı belirleyerek bunun metnin türüne katkısını söyleyiniz.
Cevap:İyi-kötü, müslüman-küffâr” çatışması…
10. Okuduğunuz metnin konusunu ve temasını sözlü olarak belirtiniz.
Konusu:Hz. Ali’nin Hayber Kalesi’nin fethi sırasında gösterdiği yiğitlik ve kahramanlık
Teması:Metinde“yiğitlik-kahramanlık”teması işlenmiştir.
11. Metnin konusu, dil ve anlatım özellikleri göz önünde bulundurulduğunda okuduğunuz metnin bir halk hikâyesi olduğunu söyleyebilir misiniz? Düşüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.
Cevap:Metinde sade, yalın bir dil kullanılmıştır. Metin için dini-destansı halk hikayesidir diyebiliriz.
1. Okuduğunuz metinde geçen “Ali’nin sağlığına kavuşması, tüm dostlarını sevindirmişti.” cümlesinde altı çizili kelime isim görevli fiilimsidir. İsim-fiiller; -ma (-me), -ış (-iş, -uş, -üş), -mak (-mek) eklerinin fiil kök ve gövdelerine getirilmesiyle türetilir.Buna göre metinde geçen isim-fiillere örnekler bulunuz.
Cevap:paylaşmak, aydınlanması, hissedebilmek, savunmadan, geçmek, yapmaya, kapatılma, taşınmasına, iyileştirmesi, gidişi, geçmesi, görmeye, kavuşması, alınması, sürmeye…
2. Ünlem işareti sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerden veya seslenme, hitap, uyarı sözlerinden sonra konur. Buna göre okuduğunuz metinde ünlem işaretinin hangi amaçla kullanıldığım bulunuz.
Ya Ali!➺ seslenme sözünden sonra “Git, bana Ali’yi getir!”➺seslenme sözünde sonra Haydi, göreyim seni!➺ İsteklendirmek, davrandırmak anlamı taşıyan cümleden sonra Hayır!➺ Red bildiren ünlemden sonra Ey talihsiz!➺ Seslenme sözünden sonra…3. Aşağıdaki parçada geçen yazımı yanlış kelimeleri bulunuz. Bulduğunuz kelimelerin altını çiziniz.Bugün çok heyecanlı ve neşeliydi. Bütün gün bir köşeden bir köşeye gezip durdu. Sanki hayatında çok önemli birşey eklenmişdi. Sonra yavaş yavaş yorgunluğunu ve hayata karşı isteksizliğini üzerinden attığını his etti. Sabah kalktığında gördüğü karışık rüyalar bile onun bu günkü mutluluğunu bozamadı. Daha sonra adeta bir tüy gibi hafiflediğini farketti. Yaşadığı bu mutluluğun hemen ardından aldığı bir haber onun için büyük bir süpriz oldu. Uzun zamandır beklediği işe kabuledilmişti. Bu onu daha çok sevindirdi. İçinden gerçekten kapanan her kapının ardından başka kapıların açılabileceği inançını yitirmediğine şükür etti.
Cevap:Bugün çok heyecanlı ve neşeliydi. Bütün gün bir köşeden bir köşeye gezip durdu. Sanki hayatındaçok önemlibirşeyeklenmişdi.Sonra yavaş yavaş yorgunluğunu ve hayata karşı isteksizliğini üzerinden attığını his etti. Sabah kalktığında gördüğü karışık rüyalar bile onunbu günkümutluluğunu bozamadı. Daha sonra adeta bir tüy gibi hafiflediğinifarketti.Yaşadığı bu mutluluğun hemen ardından aldığı bir haber onun için büyük birsüprizoldu. Uzun zamandır beklediği işekabuledilmişti.Bu onu daha çok sevindirdi. İçinden gerçekten kapanan her kapının ardından başka kapıların açılabileceğiinançınıyitirmediğineşükür etti.
Kahramanlık konulu halk hikâyelerini araştırınız. Edindiğiniz bilgileri yazarak sınıfta paylaşınız.
Dinî temalı kahramanlık hikâyeleri:Tarihe mal olmuş kahramanları veya dinsel açıdan önemli kabul edilen erdemli kişileri konu edinen halk hikâyeleridir. Bu hikâyelere Danişment Gazi ile ilgili hikâyeler, Hayber Kalesi, Van Kalesi gibi Hz. Ali ile ilgili hikâyeler vb. örnek verilebilir. Destanî halk hikâyeleri:İçinde destana ait bazı özellikleri barındıran halk hikâyeleridir. Bu hikâyelere Dede Korkut Hikâyeleri ve Köroğlu Hikâyesi örnek gösterilebilir.10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 56 Cevabı
1. Yüzyıllar boyunca aşk, neden sözlü ve yazılı ürünlerin başlıca teması olmuştur? Konuyla ilgili düşüncelerinizi paylaşınız.Cevap:Aşk, insanlık var olduğundan beri hayatın gerçeklerinden biridir. İnsana özgü tüm gerçeklikler edebi ürünlerin konusu olduğu için en yüce duygulardan biri olan aşk, yüzyıllarca edebi eserlerde işlenmiş ve insanlık var oldukça da işlenmeye devam edecektir.
2. Aşk gibi evrensel bir temayı düz yazı mı yoksa şiir formunda ifade edilen ürünlerde mi okumayı tercih edersiniz? Niçin?Cevap:Ben şiir olarak okumayı tercih ederim. Çünkü şiir bence aşkı en iyi anlatan edebiyat türüdür. Binlerce kelime ile anlatılacak bir şeyi şiir bir kaç dize ile özetliyor çünkü.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 59 Cevabı
1. Metinde geçen “Kays anı görüp helâk oldı”, “Bin sevk bulup özin yitürdi” dizelerindeki altı çizili kelime gruplarının anlamlarını dizelerin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Helak oldu:Mahvolmak Özünü yitirmek:Aslını kökünü kaybetmek…2. Metinde ahenk, hangi unsurlarla sağlanmıştır? Metinden örnek vererek açıklayınız.
Cevap:Metinde ahenk kafiye ve ses tekrarlarıyla sağlanmıştır. Bazı kafiye türlerinin varlığı şiire daha fazla ahenk katılmasını sağlamıştır.ölçü-redif-kafiye -aliterasyon-asonans gibi ögeler ahenk unsurlarını sağlamıştır..
3. Metinde aynı zamanda divan edebiyatındaki sevgili tipini temsil eden Leyla nasıl tasvir edilmiştir?Cevap:İnsanların aklını başından alan , çok güzel olan, doğan bakışlı, âhû gözlü, hoş hareketli, tatlı sözlü, tavrı, hareketi hep naz baştan ayağa tümüyle naz ve cilve olarak tasvir edilmiştir.
4. Metne göre Kays ile Leyla karşılaştıklarında nasıl bir duygu değişimi yaşamışlardır?Cevap:Aşkından bitmiş ölmüş ve dertlere düşmüştür… Leyla ise Kays’ı görünce kendini yitirmiştir. sonsuz bir zevke düşmüştür.
5. Metnin konusunu ve temasını bulunuz.
Tema :AŞK Konu :Leyla iLe Kays’ın aşkı6. Metinde anlatılanlar, düz yazı şeklinde ifade edilseydi metinde ne gibi bir değişiklik olurdu? Düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap:Şiirselliği kaybolurdu.. etkileyiciliği azalırdı.. ahenk unsurlarının verdiği estetik algı yaratmazdı…
7. Aşağıdaki beyitlerde geçen söz sanatlarını bularak aşağıdaki şemalara yazınız.
Bir saf kız oturdu bir saf oğlanCem oldı behişte hür u gılman
tenasüp “huri-gılman-cennet” teşbih:kızlar hurilere benzetilmiş.Endamı latife-i ilahiDerya-yı letafet içre mahi
Cevap: teşbih: Leyla’nın endamı güzellik denizindeki balığa benzetilmiş
Alem ser-i müyınun tufeliMahbube-i alem adı Leyli
Cevap: Mübalağa var demek doğru olur. herkesin sevglisinin adı leyla imiş..
8. Metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Tipik Divan Edebiyatı Eseridir. Oldukçe Ağır, İmgeli , Mecazlı, Soyut Bir Dili Vardır.. Arapça Ve Farsça Kelimelere Çok Yer Verilmiştir.10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 60 Cevabı
1. Okuduğunuz metinde geçen “revâc-ı bâzâr, çîn-cünbiş-i mevc-i sehmnâk, şimşâd-ı latîf” gibi tamlamaları doğru telaffuz ediniz. Tamlamaları telaffuz ederken nerelerde zorlandığınızı belirtiniz.
Cevap:Özellikle Uzun Ünlülerde Ve (-ı) İfadesini Söylemek Zor
2. Aşağıdaki parçada yer alan imla ve noktalama yanlışlarını bularak bunların altını çiziniz.Cevap:Camın dış tarafında uzun boylu;esmer yüzlü;siyaha çalanpantolve ceket giyinmiş, tığ gibi birdeli kanlıbelirdi. Gölge gibi kaydı, gözlerini çevirip Şerefbey’e bakarak: “Bugün tarlanın sürülmesi gerekmiyormuydu.” dedi. Şeref bey de oturduğu sandalyeden hafifçe doğrularak tek bir kelime söyleyebildi:“Tabi ki.”.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 61 Cevabı
1. Evde hayvan besleme konusunda neler düşünüyorsunuz? Düşüncelerinizi sözlü olarak paylaşınız.Cevap:Ben çok acımasızca buluyorum, hayvanın özgürlüğünü elinden alıp kafese akvaryuma falan kapatıp tutmaya karşıyım hangi hayvan olursa olsun evde beslemeye yani bir çiftliğin varsa ancak besleyebilirsin gibi geliyor.
2. Bir edebî türde kahramanların metnin okunmasında etkili olduğunu söyleyebilir misiniz? Düşüncelerinizi nedenleriyle paylaşınız.Cevap:Bir yapıtın en önemli ögelerinin başında gelir kahraman. kahramanını sevdiğimiz eserler daha çok ve hızla okunur. Bu başrolü sevdiğimiz filmi veya diziyi severek izlemek gibi bir şey.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 65 Cevabı
1. Hikâyenin kahramanı olan adamın, evi terk etmesinin nedeni nedir? Adamın eve dönme kararı almasında neler etkili olmuştur?terk etmesinin nedeni:karısının kendi yerine kedileri tercih etmedieve dönmesinin nedeni:Yalnızlığa dayanamayan kahramanın (kocanın) eve dönmekten başka çaresi kalmamaktadır.
2. Hikâyedeki olayları yaşayan kişinin yerinde siz olsaydınız neler yapardınız?Cevap:muhtemelen ben de kahramanla aynı şeyleri yaşardım..
3. Olayın geçtiği mekân ve zamanla ilgili neler söyleyebilirsiniz? Metinden örneklerle ifade ediniz.
mekan:ev, küçük oda vs. zaman net bir zaman yok genel ifadeler var, bir gün-sabah-akşam vs. aşağıdaki parçada zaman ve mekana örnek kelimler mavi ile gösterilmiştir. Bir sabahgayet erken uyanarak kendi âleminde bir kahvaltı etmek içinküçük odasınaçekildiğizaman,4. Hikâyedeki kişilerle ilgili hangi özelliklere ulaşılabilir?
Adam:Kedilerden nefret eden biridir. Bunun yanında karısından korkan biridir. Yalnız kalmaya dayanamaz. Karısı:Kedileri ona tercih etmiştir. Çok sevdiği kedilerini eşine tercih eden anlayışsız ve bencil bir kadındır.5. Okuduğunuz hikâyenin konu ve temasını belirleyiniz.
tema:karı koca çatışması konu:adam ile kedilerin davranışlarına karşı kedileri tutan kadının tavrı.6. Hikâyedeki olayları gerçekleşme sırasına göre belirleyerek aşağıdaki şemalara yazınız.
Adamın kedilerden rahatsız olması Karısına ya ben ya kediler demesi ve karısının kedileri seçmesi Kedilerin birinin kahvesini dökmesi diğerinin ekmeğini çalması Kediye vurmak bastonunu kaldırması düşmesi Kedileri Kaymakam’a şikayet etmesi Kediler yüzünden 33 yıllık evliliğini bitirerek evi terk etmesi Eve dönerek ağlaması7. Hikâyedeki anlatıcıyı bularak anlatıcının hangi tip bakış açısı kullandığını metinden örneklerle söyleyiniz.
kullanılan bakış açısı ilahi bakış açısı..Çünkü adamın/kocanın duyguları ve düşünceleri de ifade edilmiştir. metindeki örneğimiz aşağıda.. Yorgolu’ya vardığı zaman mahbube-i şarkî olan güneş sırma saçlarını derya-yı bî-karar-ı safanın üzerine dökerek nurani yollar, müzehhip izler açtığı gibi karşı taraftaki uzaktan uzağa görünen sudan ibaret ufukları daâşıkane surette tehyiç ediyordu. Bir hayli zaman denizin verdiğihayret-i meftunane içine dalıp gitmişken hakikatin dest-i hayal-şikesti bütün vücudunu sarsarakkendisini bulunduğu hâl-i bîhûşiden uyandırdı.8. Hikâyenin esasını oluşturan temel çatışmayı ve bundan hareketle temayı bulunuz.
Cevap:temel çatışma karı koca çatışması..
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 66 Cevabı
9. Metindeki ana düşünce ile yardımcı düşünceleri belirleyiniz. Belirlediğiniz cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Ana Düşünce:yalnızlık ve çaresizlik insanlara zor durumlarda, istenmeyen şartlarda sabır etmeyi öğretir..
Yardımcı Düşünce:insan korkularını yenmekte zorlanırkorkularla yüzleşmek zordur.kişiler istenmeyen davranışlara ortamlara maruz kalabilirler
10. Okuduğunuz metinden yola çıkarak dönemin sosyal ve kültürel unsurlarıyla ilgili nasıl bir fikir edindiniz? Düşüncelerinizi sözlü olarak paylaşınız.
Meyhanelerin varlığı Kişilerin sokakda dans etmeleri Corci cori corcakimo şarkısının meşhurluğu Uzun soluklu evliliklerin varlığı1. Okuduğunuz metinde geçen “Kedi! Hem de sabah kahvesini içen kedi!” cümlesinde altı çizili kelime sıfat görevli bir fiilimsidir. Sıfat-fiil adı verilen bu tür kelimeler -an (-en), -ası (-esi), -maz (-mez), -ar (-er), -dık (-dik), -acak (-ecek), -mış (-miş, -muş, -müş) eklerinden uygun olanı ile fiil kök ve gövdelerinden türetilir. Buna göre metinde geçen sıfat-fiillere örnekler bulunuz.
İbrat Alan Olunduğunu Cem Ettiği Tekessür Eden Çekildiği En CanAlacakYeri2. Aşağıdaki metinde geçen noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarını aşağıdaki şemalara yazınız.
Tırnak:alıntı sözlerin başında ve sonunda Virgül:ortak ögeler arasında ve ögenin vurgulanması için Ünlem:seslenme ve duygu ifade eden sözlerin sonuna10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 67 Cevabı
3. Aşağıdaki parçada boş bırakılan yerlere gelmesi gereken noktalama işaretlerini yerleştiriniz.
Hava daha da kötüleşmişti( ) Trafik aksamış( ) karın zorluklarına alışkın olmayan insanlar gittikçe sertleşen kar tabakası üzerinde ağır aksak( ) dengesiz yürüyüşlerle bir an önce gidecekleri yere varma telaşına düşmüşlerdi( ) Rıza Bey derince içini çekti( )( ) Hayat bu işte( ) Hep mücadele ( ) Dengeli olmak ve sağlam adım atmak yolunda olağanüstü çaba göstermek( ) Yorulmamak adına hep yorulmak( )( )
Mustafa Kutlu’nun aşağıda bir parçası verilen Uzun Hikâye adlı eserinin tamamını okuyunuz. Eserle ilgili değerlendirmelerinizi sınıfta paylaşınız.Cevap:Hava daha da kötüleşmişti(. ) Trafik aksamış ( karın zorluklarına alışkın olmayan insanlar gittikçe sertleşen kar tabakası üzerinde ağır aksak( ,) dengesiz yürüyüşlerle bir an önce gidecekleri yere varma telaşına düşmüşlerdi( .) Rıza Bey derince içini çekti( :)( “) Hayat bu işte( !) Hep mücadele (… ) Dengeli olmak ve sağlam adım atmak yolunda olağanüstü çaba göstermek( …) Yorulmamak adına hep yorulmak( …)( “)
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 68 Cevabı
1. “Göz görmeyince gönül katlanır.” sözüyle ilgili düşüncelerinizi paylaşınız.Burada sorumuzu cevaplarken bir ata sözünü hatırlatmak isteriz : “gözden ırak olan gönülden de ırak olur. ”İnsanlar sürekli iletişim halinde olduğu-buluştuğu -vakit geçirdiği insanlarla konum bağı da güçlüdür. çünkü onların varlığına alışmış olur. burada kişilerin düşkünlükleri de fazladır. uzaklaşınca araya mesafeler girince ortak yaşam alanları ve paylaşılan ortak değerler zamanla azalacağı için gönüldeki izleri de zamanla azalacaktır..
2. Bir edebî metne başlık seçerken nelere dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyorsunuz?
en önemlisi içerikle ilgili olmalıdır etkileyici olmalıdır ilgi çekici olmalıdır çarpıcı olmalı ve düşündürmeli kısa ve öz olmalı10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 70 Cevabı
1. Metinde geçen “Benzine kan geldi. Gerçi yine başı dönmeye başlamıştı.” cümlelerindeki altı çizili kelime ve kelime grubunun anlamlarını cümlelerin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Benzine kan gelmesi:sağlığına kavuşmak-eskisi gibi olmak psikolojik ve biyolojik olumsuzluklardan uzak olmak Gerçi:her ne kadar, öyle ise de, aslına bakılırsa2. Okuduğunuz metinden Hatice Hanım’ın kişilik özelliklerini yansıtan cümleleri bulunuz.
Cevap:Hatice Hanım, çok genç yaşta dul kalmış zengin bir hanımcağızdı.
Başlıca merakı temizlikle namusluluktu.
Sakın siz de komşuların hizmetçileriyle, uşaklarıyla konuşmayın.
3. Metne göre Hatice Hanım’ın çalışanlarıyla ilgili beklentisi nedir? Bunun sebebini söyleyiniz.
Temiz Olmaları Titiz Olmaları Namusluca Çalışmaları Metinde Geçen İsteği“Sakın siz de komşuların hizmetçileriyle, uşaklarıyla konuşmayın.”4. Hatice Hanım, çalışanlarıyla ilgili olumsuzlukları ne zaman fark etmiştir?Cevap:Doktorun tedavi için terlik giymesi gerektiğini söylemesi ile terlik giyerek köşkte gezmesi ile
5. Hatice Hanım, hi