Muristek
Akşamları yatmayı bilmiyor,
sabahları kalkmayı
-Oksana Kozak-
Peki ya SİZLER,
Uykuya ne kadar zaman ayırıyorsunuz? Uykuya ne kadar önem veriyorsunuz? Gerçekten kaliteli bir uyku alabiliyor musunuz? En verimli uyku saatlerini biliyor musunuz? Neden güne zinde başlamanın olmazsa olmazlarından biridir? Daha çok uyumak mı yoksa doğru zamanda uyumak mı?Aslında daha ne sorular sormak isterdim ama tercihim soruları sormaya değil de onlara çözüm bulmaktır! Sizlere en faydalı şekilde yardımcı olacaktır!
Devam edebilmek için en baştan başlamam gerekir. ‘Akşamları yatmayı bilmiyor, sabahları kalkmayı’ bu cümleyi bir akşam oğlum için kullanmıştım ve o geceden sonra ‘BU CÜMLE’ bizim evimizde, arkadaşlarımızın etrafında, yakınlarımız arasında hızla YAYILDI. Herkes bana bakarak bu cümleyi kullanmaktan hoşlanıyor ve ‘Ne güzel demişsin’ diyorlar. Kısacası, her akşam mutlaka benim söylediğim bir cümleyi herkes kullanıyor.
Tabii ki de, bu da benim hoşuma gidiyor
Peki, neden yatmayı ve kalkmayı bilmeliyiz, hiç düşündünüz mü? Neden her akşam aynı saatlerde uyumaya ve sabahları aynı saatlerde kalkmaya önem vermeliyiz, aklınızdan geçiyor mu? Neden güne zinde başlamanın olmazsa olmazlarından biri? Ve neden ki geceleri kaliteli ve konforlu bir uyku almamız şarttır? Verimli uykunun ilişkili olduğu en önemli noktalar nelerdir? Daha çok uyumak mı yoksa doğru zamanda uyumak mı?
Verimli uykunun hayatı pek çok yönden etkileyen önemli bir kriter olduğunu söylemek mümkün. Uyku verimliliği, gün içerisinde zamanı daha etkili kullanabilmekten tutun da hastalıklara karşı bağışıklık sistemimizin daha güçlü olmasına ve hem çocukluk hem de büyüme çağındaki bireylerin gelişimine kadar pek çok konuda önemli rol oynuyor.
Uyku süresi ise her ne kadar uyku verimliliğini etkilese de iyi ve verimli uykunun yalnızca bununla ilgili olduğu çıkarımında bulunmak yanlış olacaktır. Çünkü, vücudun ihtiyaç duyduğu uyku saati aslında kişiseldir.
Yani yaşa, yaşam tarzına ve hatta genetik faktörlere bağlı olarak ihtiyacınız olan uyku saati değişiklik gösterebilir. Buna ek olarak elbette her insanın belli saat aralıklarında kendilerini uykunun kollarına bırakmış olması gerekmektedir. Peki en verimli uyku saatleri nelerdir?
Yapılan araştırmalar, akşam 22:00 ile 02:00 arasındaki uyku %200 verimlidir. Yani bu saatler arasında 3 saat uyunduğunda 6 saat uyunmuş gibi olunur. Gündüz ise 10:00 ile 13:00 arasındaki yani kuşluk vaktindeki uyku %400 verimlidir. Bu saatler arasında yarım saatlik uyku 2 saatlik uykuya karşılık gelir. Dolayısıyla gece 3 saat gündüzde 0,5(yarım) saat uyuyan bir kimse zahiren 3,5 saat uyumuş görünür. Gerçekte ise 8 saat uyumuş gibidir. Hiçbir uykusuzluk da hissetmez.
Birde ikindiden ve gece 03.00’ten sonraki uykuların %50 verimli olur. Yani gece 03:00’te yatan bir kişi gündüz 15:00 te uyansa 12 saat uyur fakat kendini 6 saat uyumuş gibi hisseder.
Bunun temel sebebi ise aslında vücutta salgılanan melatonin hormonu ve büyüme hormonu ile açıklanabilir. Melatonin hormonu, akşam saatlerinde başlayarak geceleri 02.00 ile 03.00 saatlerine dek salgılanan, uykuya dalmayı kolaylaştıran bir hormon çeşididir.
Buna ek olarak vücudun gelişimini ve hücrelerin çoğalmasını destekleyen büyüme hormonunun en yüksek noktalara ulaştığı zaman dilimi 22.00 ve 00.00 saatlerini içeren zaman aralığıdır. Bu yüzden 22.00 ve 03.00 saatlerinin en verimli uyku saatleri olduğu çıkarımında bulunabiliriz.
Uykudan gereken verimi alabilmek adına, uyku düzeninizi bu zaman aralığını göz önünde bulundurarak oluşturmanız çok daha faydalı olacaktır.
Uyku düzeninin doğru oluşturulması ise uyku verimliliğini etkileyen temel faktörler arasında yer almaktadır. Peki uykudan nasıl daha fazla verim alabilirsiniz?
Uyku düzeni oluşturun; Uykudan önce yatak odanızı havalandırın; Yatak odanız ideal sıcakta olmasına özen gösterin; Yatak odanızdaki ışık ve ses miktarını azaltın; Yastık seçimine özen gösterin; Kendinize en uygun yatağı seçin.Sağlıklı ve kaliteli bir uyku için bunlar sizin için yeterli olacaktır!
Eskiden bir söz vardır “Öğleyin kaylule yapınız. Muhakkak şeytanlar öğle vaktinde kaylule yapmazlar.”
Tüm bu bilimsel bilgilere baktığımızda, Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in uyku düzeninin ne kadar bilimsel bazlı olduğunu göreceğiz. Peygamberimiz yatsıdan sonra erken yatarmış, ardından gece teheccüd namazına kalkarmış. Sonrasında yine uyumaz sabah namazına hazırlanırmış. Sabah namazından sonra kerahat vakti olması sebebiyle yine uyumazmış – keza ikindi ile akşam arası da öyle-. Öğle namazından sonra ise kaylule yaparmış. Yani yarım saat, 1 saatlik dinlenme, uyku.
Verdiğimiz bilgilere bakılınca, Peygamberimizin uyku saatleri bilimsel saatlere denk geliyor:
Yatsıdan sonra yatış, 22.00 civarı. Teheccüde kalkış, 02 – 03.00 civarı. Kaylule yapış, 11-13.00 arası…
Öyleyse tüm bunlara baktığımızda hem dinen uygun olanı yapmak hem az uyku ile çok verim almak, hem de Peygamber sünnetleri ile düzene girmek adına bu bilgilerden yararlanarak uyku saatlerimizi düzenleyelim.
Öyle kolay bir sanat değildir uyumak
onun uğruna bütün gün uyanık durmak gerekir….
Uykusuz kalmayın!
Sağlıklı kalın
The post UYKU SANATI appeared first on Balkan Günlüğü Gazetesi.